Carlo Blasis

Carlo Blasis (4 XI 1797 Neapol – 15 I 1878, Cernobbio w Lombardii). Solista, choreograf i pedagog włoski, autor prac teoretycznych. Był synem kompozytora Francesco Antonia Blasisa, bratem śpiewaczki Virginii i pianistki Teresy. Jego rodzina wyemigrowała do Francji i osiedliła się w Marsylii, gdzie Carlo Blasis rozpoczął edukację ogólną i artystyczną. W dorosłym życiu został mężem tancerki i nauczycielki baletu Anunnciaty Ramacini i ojcem tancerki Luisy.

Debiutował w Marsylii w 1814 roku w wieku siedemnastu lat. Następnie występował w Bordeaux i Paryżu, gdzie debiutował 17 lipca 1817 roku w Operze Paryskiej; wystąpił wówczas w pas de deux, partnerując Constance Gosselin w divertissement baletowym z opery Bajadery (muz. Ch.-S. Catel, chor. P. Gardel). Jego występ zyskał uznanie, więc jeszcze kilkakrotnie zaprezentował się w różnych tańcach w choreografii Pierre'a Gardela.

Od 1818 roku występował w mediolańskiej La Scali w baletach słynnego Salvatore Viganò (Dedal, Szpada Kennetha, Westalka) i innych choreografów: Un ballabile Giuseppe Bocciego, Alfredo di Grande i I paggi del duca di Vendôme Giovanniego Aumera i Kenilworth Gaetano Gioi. W kolejnych latach występował w wielu miastach włoskich, a w latach 1827-30 był pierwszym tancerzem w londyńskim King’s Theatre. Na początku lat 30. występował w Modenie, a następnie podpisał kilkuletni kontrakt z Teatro di San Carlo w Neapolu (doznana tam kontuzja przerwała jego karierę taneczną). W 1832 roku ożenił się z tancerką Annunciatą Ramacini.

Będąc jeszcze czynnym tancerzem rozpoczął działalność choreograficzną. Opracował kilkadziesiąt baletów, których tematyka świadczyła o szerokich horyzontach twórcy. Jednak konstrukcja jego baletów nawiązywała do tradycji osiemnastowiecznej twórczości Pierre'a Gardela i nie odzwierciedlała cech charakterystycznych dla epoki romantyzmu.

Największe sukcesy odniósł w dziedzinie pedagogiki i metodyki nauczania tańca klasycznego. W 1820 roku opublikował pierwszą pracę teoretyczną Podstawowa rozprawa o teorii i praktyce sztuki tańca. Tekst składa się z dziesięciu rozdziałów, w których autor omówił różne aspekty szkolenia tancerzy. Drugą jego ważną pracą był Kodeks Terpsychory (1828), w którym opisał m.in. historię tańca włoskiego, tradycje pantomimy włoskiej, zadania i cele stawiane choreografowi oraz zamieścił przykłady własnych baletów jako wzór komponowania dzieł choreograficznych.

W latach 1827-63 Carlo Blasis regularnie tworzył własne balety i wiele scen baletowych w przedstawieniach operowych, wystawiając swoje kompozycje choreograficzne w teatrach Modeny, Florencji, Mediolanu, Londynu, Wenecji, Parmy, Werony, Warszawy, Lizbony i Moskwy.

W latach 1837-50 piastował stanowisko dyrektora szkoły baletowej przy mediolańskiej La Scali. Przez ten czas wdrażał zmiany związane z metodyką nauczania tańca klasycznego, osiągając znakomite rezultaty w praktycznej ich realizacji (lekcje pantomimy prowadziła jego żona A. Ramacini). Wychowankowie jego szkoły wyróżniali się wysokim poziomem umiejętności technicznych i bardzo dobrą grą aktorską (warto tu wspomnieć m.in. Fanny Cerrito, Carolinę Rosati i Giovanniego Lepri).

W sezonie 1856/57 został zatrudniony w Teatrze Wielkim w Warszawie na stanowisku dyrektora baletu i szkoły baletowej. Warszawski repertuar wzbogacił o kilka tytułów: Wenus i Adonis (muz. L.F. Casamorǎta, F. A. Blasis, G. Bajetti, 4 X 1856), Dwa dni karnawału w Wenecji (muz. J. Quattrini i in., 6 V 1857) i Faust (muz. L.M. Viviani, G. Bajetti, L.F. Casamorata, F.A. Blasis, P. Mandanici, 16 XII 1856). Jego wersja choreograficzna Fausta powstała specjalnie dla baletu warszawskiego i cieszyła się u nas dużym powodzeniem. Swoją pracę pedagogiczną w warszawskiej szkole baletowej opisał w książce wydanej w Moskwie (1864), w której znajdziemy m.in. lapidarnie, aczkolwiek bardzo ciepło wspominane występy warszawskich tancerzy, szczególnie sióstr Anny i Karoliny Straus.

Joanna Sibilska-Siudym