Hipolit Edward Meunier

Solista charakterystyczny baletu Teatru Wielkiego w Warszawie (od 1845 roku), reżyser zespołu baletowego (od 1868) i wybitny pedagog. Był synem osiadłego w Polsce nauczyciela, Filipa Meuniera i Salomei z Pawłowskich. W latach ok. 1834–39 uczył się w warszawskiej szkole baletowej m.in. pod kierunkiem Maurice’a Piona i Romana Turczynowicza. Otrzymał także staranne wykształcenie ogólne.

1 lipca 1839 roku został zaangażowany do zespołu baletowego Teatru Wielkiego w Warszawie. Brał udział w baletach, tworząc wiele charakterystycznych ról m.in.: jako Starszy zgromadzenia tancerzy w Rozbójniku morskim (tańczył na zmianę z Aleksandrem Tarnowskim, chor. F. Taglioni, muz. A. Adam, 1841), Sancho Pansa w Weselu Gamasza, czyli Don Kichocie (chor. M. Pion, muz. J. Damse, J. Stefani, 1841), Nauczyciel tańca w Hrabinie i wieśniaczce, czyli Przemianie ról (oryg. tytuł: Le Diable à quatre, chor. R. Turczynowicz wg J. Maziliera, muz. A. Adam, J. Stefani, 1847), Fryzjer w Diable kulawym (chor. R. Turczynowicz wg J. Corallego, muz. C. Gide, J. Stefani, 1849), Hans, narzeczony Katarzyny w Markietance i pocztylionie (chor. F. Taglioni wg A. Saint-Leona, muz. C. Pugni, 1850), divertissement Bal kostiumowy w zimowym ogrodzie (chor. R. Turczynowicz (?) muz. N.N., 1850), Quasimodo w Esmeraldzie (chor. R. Turczynowicz wg J. Perrota, muz. C. Pugni, 1851), Pasterz w Miłości przebudzonej (chor. F. Taglioni, muz. G. Panizza, J. Stefani, 1852). Zatańczył Walczyka z Karoliną Strauss w Pałacu kryształowym w Londynie (chor. R. Turczynowicz, muz. J. Stefani, 1852), wystąpił jako Robert w Dwóch złodziejach, czyli Robercie i Bertrandzie (chor. P. Taglioni, muz. J. Schmidt, J. Stefani, J. Damse, w tej roli od 18 VI 1853 roku), w Tarantelli oraz w Pas węgierskim z Konstancją Damse w Asmodei, diable rozkochanym (chor. R. Turczynowicz, muz. Scaramelli, J. Stefani, 1854), Paweł, Pan młody w Weselu w Ojcowie (chor. M. Pion, J. Mierzyńska, L. Thierry, muz. K. Kurpiński, J. Stefani, 1854), w Tańcach perskich (chor. R. Turczynowicz, muz. J. Stefani, 1854), jako Hrabia Pepinelli, kapitan dragonów w Marco Spada (chor. R. Turczynowicz wg J. Maziliera, muz. D. Auber, 1858), jako Ponchard w Modniarkach, czyli bazarze paryskim (chor. R. Turczynowicz wg P. Borriego, muz. m. Strebinger, 1859). Wystąpił w balecie Monte Christo (chor. R. Turczynowicz, muz. A. Georges, S. Moniuszko, 1866), jako Seppel (odpowiednik Alaina) w Córce źle strzeżonej (chor. V. Calori, muz. różnych kompozytorów m.in. J. Offenbacha, 1870), jeden z Żandarmów i Margrabia w Robercie i Bertrandzie, czyli Dwóch złodziejach (chor. J. Mendez wg P. Taglioniego, muz. J. Schmidt, J. Stefani, J. Damse, 1879), Okbar, handlarz niewolnic w Indiach (chor. J. Mendez wg P. Borriego, muz. A. Venanzi, 1880), w scenie baletowej w operze Elda (muz. A. Catalani, chor. J. Mendez, 1881), Pisarz w Coppelii (chor. J. Mendez, muz. L. Delibes, L. Lewandowski, 1882), Stróż nocny w Warszawie przed stu laty i dzisiaj (chor. J. Mendez, muz. L. Lewandowski, M. K. Ogiński, Labitzky, J. Lanner, J. Strauss i in., 1885), Jan, bogaty wieśniak (odpowiednik Thomasa) w Lizetcie, córce źle strzeżonej (chor. J. Mendez, muz. P. L. Hertel, 1887), Cobool w Brahmie (chor. J. Mendez, muz. C. Dall’Argine, 1887), Clopin w Esmeraldzie (wzn. J. Mendez wg J. Perrota, muz. C. Pugni, 1888), Książę di Colle Albano w Katarzynie, córce bandyty (chor. H. Meunier wg R. Turczynowicza, muz. C. Pugni, 1891) i Antonio, ojciec Aniella w Syrenie (chor. R. Grassi, muz. różnych kompozytorów, 1892).

Od 1868 roku piastował stanowisko reżysera baletu i w ramach swoich obowiązków wielokrotnie wznawiał dawne balety, sporadycznie w nich występując. Współpracował z choreografami, których angażowała dyrekcja Warszawskich Teatrów Rządowych i dbał o praktyki sceniczne uczniów szkoły baletowej. Na przestrzeni blisko trzydziestu lat wznowił i pomógł w realizacji następujących baletów: Fiametta (chor. F. Magri, H. Meunier – opracował tańce solowe, muz. P. Giorza, hr. Szeheny, Droesler, 1868), Marco Spada (H. Meunier wg R. Turczynowicza, muz. D. Auber, 1868), Motyl (w formie divertissement, chor. H. Meunier, muz. J. Offenbach, 1868, później włączony do Orfeusza w piekle, muz. J. Offenbach, 1870), Dwa posągi (chor. H. Meunier, muz. J. Elsner, J. Stefani,1869). Samodzielnie opracował balet Na kwaterunku (od 15 VII 1869 występował w roli Juliana, muz. S. Moniuszko, 1868). Wznowił balet Korsarz (chor. H. Meunier wg R. Turczynowicza, muz. C. Pugni, F. Chopin, 1869) i prawdopodobnie wznowił Uroczystość róż (wg R. Turczynowicza, muz. J. Stefani, 1869). W 1875 roku razem z Pasqualem Borrim opracował balet Bogini Walhalli (muz. A. Baur, G. Rożniecki), trzykrotnie wznowił Katarzynę, córkę bandyty (wg R. Turczynowicza, muz. C. Pugni, 1879 i 1886 oraz z A. Gillertem w 1895 roku) dwukrotnie wznowił Giselle (chor. wg R. Turczynowicza, muz. A. Adam, 1881,1883), oprócz tego Wesele w Ojcowie w wykonaniu uczniów szkoły baletowej (chor. trad., muz. K. Kurpiński, J. Damse, 1881). Opracował divertissement Rococo (muz. N.N., 1883) i wznowił Flick i Flock (wg V. Caloriego, muz. P. L. Hertel, L. Lewandowski, I. Komorowski, 1885), Don Kiszot, czyli Wesele Gamasza (wystąpił w roli Gamasza, chor. H. Meunier wg M. Piona?, muz. K. Różalski, M. Stankiewicz, L. Kuhne, 1885). Opracował wstawkę baletową do opery Wesele Figara (muz. W. A. Mozart, 1886), Flet zaczarowany w wykonaniu uczniów szkoły baletowej (dawniej pt. Fletrowers zaczarowany, chor. H. Meunier, muz. N.N., 1889), divertissement Zabawa tancerska (chor. H. Meunier, muz. różnych kompozytorów, 1889), Asmodea, diabeł rozkochany (chor. H. Meunier wg R. Turczynowicza, muz. Scaramelli, J. Stefani, 1890), Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje (chor. H. Meunier wg P. Taglioniego, muz. J. Schmidt, J. Stefani, J. Damse, Teatr Letni, 1890), Wieszczka lalek (chor. H. Meunier przy współpracy z Wiktorią Lebrain wg J. Hassreitera, muz. J. Bayer, 1891), Pan Twardowski  (chor. H. Meunier wg V. Caloriego, muz. A. Sonnenfeld, 1892), Cztery pory roku w wykonaniu uczniów szkoły baletowej (chor. H. Meunier, muz. C. Pugni? 1894).

W 1851 roku razem z grupą warszawskich tancerzy wyjechał na występy gościnne do Petersburga. Artyści warszawscy pokazali m.in. słynnego Błękitnego mazura (z baletu Hrabina i wieśniaczka, czyli Przemiana żon), który był prezentem-niespodzianką ze strony cara dla jego małżonki. Ponadto warszawscy tancerze pokazali w Teatrze Bolszoj w Petersburgu Wesele w Ojcowie i przekazali ten balet rosyjskim tancerzom.

Współpracował m.in. z Romanem Turczynowiczem, Virgilio Calorim, Pasquale Borrim, José Mendezem i Raffaelem Grassim. Wykształcił kilka pokoleń znakomitych artystów, dzieląc swój czas na pracę w teatrze i w szkole baletowej. Był świadkiem rozkwitu warszawskiego baletu w okresie romantyzmu i zmian, jakie dokonywały się w drugiej połowie XIX wieku pod wpływem włoskiej szkoły tańca i rozwoju baletów-divertissement. W 1877 zorganizowano benefis z okazji 35-lecia jego pracy artystycznej, po którym otrzymał prawo do przejścia na emeryturę. Jednak na stanowisku reżysera pozostał do końca życia.

Joanna Sibilska-Siudym