Emil Młynarski

EMIL  MŁYNARSKI  (18 VII 1870 Kibarty k/Suwałk [obecnie Litwa] – 5 IV 1935 Warszawa), dyrygent, dyrektor teatru. Kształcił się w Petersburgu w grze na skrzypcach i kompozycji. Początkowo był skrzypkiem orkiestrowym, następnie koncertującym. Od 1894 roku pracował jako pedagog w Odessie, w 1898 uzyskał nagrodę na konkursie kompozytorskim w Lipsku, i w tymże roku zadebiutował w nagłym zastępstwie jako dyrygent w warszawskim Teatrze Wielkim prowadząc spektakl Carmen Bizeta. Odniósł sukces i został zaangażowany. Przeciwstawił się hegemonii Włochów w Operze, i do 1902 przygotował tu z zespołem polskim premiery ważnych dzieł, w tym rodzimych kompozytorów (Moniuszki, Żeleńskiego, Minchejmera). Jednocześnie przyczynił się do założenia Filharmonii Warszawskiej, i prowadził koncert inauguracyjny w nowo zbudowanym gmachu (1901). Był też dyrektorem Instytutu Muzycznego (1904-1907). Do 1916 prowadził orkiestry brytyjskie w Londynie i Glasgow, później przebywał w Rosji, dyrygując koncertami orkiestry Teatru Bolszoj w Moskwie. W 1918 roku powrócił do Warszawy i podjął pracę pedagogiczną w konserwatorium. W 1919 został dyrektorem warszawskiego Teatru Wielkiego. Kierował nim przez dziesięć lat i była to najświetniejsza dekada w dziejach Teatru.             Wystawiał wielki repertuar, dzieła Włochów, Rosjan, Wagnera, a także operowe nowości (Ravela, Richarda Straussa),  angażował dobrych dyrygentów (Artur Rodziński), scenografów (Wincenty Drabik), reżyserów (Adolf Popławski). Dbał o balet i orkiestrę, zabiegał u kompozytorów o nowe utwory; w jego kadencji odbyło się piętnaście prapremier polskich oper i opero-baletów. Sam poprowadził premiery Hagith i Króla Rogera Karola Szymanowskiego. Potrafił skupić i utrzymać zespół znakomitych solistów. Oprócz talentu muzycznego, wiedzy, kultury i doświadczenia posiadał niewyczerpany zasób  zapału, inicjatywy i dobrej woli, a ponadto pogodę usposobienia, optymizm i dar taktu. Pozwalały mu znosić z godnością kierowane przeciw niemu rozliczne zarzuty, ataki, protesty, kampanie prasowe i szkodliwe decyzje magistrackich urzędników. Przetrwał powracające niedobory finansowe i załamanie w roku 1924. Po 1927 jego dyrektorska energia poczęła słabnąć. Ustąpił w 1929.

            Później przebywał w Stanach Zjednoczonych działając głównie w Filadelfii i wraz z innymi Polakami (Józef Hofmann, Artur Rodziński, Marcella Sembrich-Kochańska) ucząc w Curtis Institute of Music. Przyjechał poprowadzić Halkę Moniuszki na otwarcie sezonu w borykającej się z kłopotami Operze Lwowskiej (2 IX 1930). Po roku schorowany wrócił do kraju. W warszawskim Teatrze Wielkim stanął jeszcze przy pulpicie 26 XII 1931 dyrygując Halką. Wystąpił też w Filharmonii. Wielokrotnie dyrygował koncertami za granicą. Był pierwszym polskim dyrygentem światowego formatu.

            Za: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, t. I, Warszawa 1973