Irena Lorentowicz

IRENA LORENTOWICZ (1908 - 1985), scenografka i malarka. Była córką dyrektora teatrów i krytyka Jana Lorentowicza  i malarki Ewy z Rościszewskich. Studia plastyczne odbywała w Warszawie, m.in. w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej (PIST) na Wydziale Sztuki Reżyserskiej (scenografia). Kształciła się też  w pracowni dekoracji teatralnych u Wincentego Drabika. W latach 1930-1935 współpracowała jako scenograf z warszawskimi teatrami i kabaretami. Kiedy reżyser Leon Schiller zebrał w PIST propozycje scenografii do przygotowywanej w Paryżu premiery baletu Harnasie Karola Szymanowskiego, dyrekcja Opery Paryskiej wybrała projekty I. Lorentowicz (1935). Były oryginalne na owe czasy, geometryczne, konstruowane, trójwymiarowe, smrek, jak sama artystka wspominała, „fakturowany kaszą, piaskiem, trocinami” miał 24 metry wysokości. Proste w rysunku kostiumy urzekały intensywnością barw (projekty I. Lorentowicz  do paryskich Harnasi znajdują się  w zbiorach Muzeum Teatralnego).

            Harnasie wystawione w 1936 r. przyniosły Polce sławę i pięcioletnie stypendium rządu francuskiego. Pozostała w Paryżu. Reprezentacyjny Balet Polski występujący na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki (1937) wystawiał balet Powrót (do muzyki B. Woytowicza) z jej scenografią. Podjęła studia humanistyczne na Sorbonie, miała w Paryżu wystawy swego malarstwa, projektowała scenografie dla  scen paryskich, m.in. dla L’Opera Comique.  Po wybuchu wojny początkowo mieszkała nadal w Paryżu, potem w Lizbonie; w 1941 wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Współpracowała tam z różnymi teatrami, również polonijnymi, ale też  z Metropolitan Opera House w Nowym Jorku i z zespołem baletowym Ruth Sorel. Uczyła, wystawiała obrazy, ilustrowała książki.

            W 1959 wróciła do kraju. Opracowywała scenografie głównie dla scen muzycznych (Poznań, Bytom, Wrocław, Szczecin, Polski Zespół Tańca Eugeniusza Paplińskiego, Łódź). W Warszawie projektowała scenografię do premier operowych, wystawionych jeszcze w sali „Romy”:  Rigoletto (1960) i  Andrea Chénier (1961), a w T. Wielkim do Harnasi wchodzących w skład  Wieczoru baletowego — Szymanowski  (1966). Jej ówczesny styl plastyki scenicznej cechowała lekkość i elegancja. Napisała wspomnienia pt. Oczarowania (Warszawa 1972, 1975). Była w wielkiej przyjaźni ze znakomitym reżyserem filmowym Krzysztofem Kieślowskim, jej uczniem z Państwowego Liceum Techniki Teatralnej (tam pracowała), który opiekował się nią do końca życia. Muzeum Teatralne urządziło wystawę Oczarowania Ireny Lorentowicz (1981); posiada w swych zbiorach m.in. jej projekty do paryskich Harnasi. 

                                               Za:  Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, t. III (w druku)