Jerzy Gogół

Jerzy Gogół (ur. 17 X 1922, Warszawa – zm. 30 IV 1996, Warszawa). Tancerz, choreograf i pedagog. Od 1929 roku uczył się w warszawskiej szkole baletowej, m.in. pod kierunkiem Mieczysława Markowskiego, Stanisławy Kuhn-Skwarowej i Aleksandra Sobiszewskiego. Już jako uczeń występował w Teatrze Narodowym w sztuce Przeprowadzka K.H. Roztworowskiego (1931) i jako Boy w Teatrze Reduta w Milczącej sile M.B. Szczepkowskiej (1933). Na scenie Teatru Wielkiego wziął udział m.in. w szkolnym przedstawieniu Wesele na wsi (wersja Wesela w Ojcowie, chor. P. Zajlich, muz. K. Kurpiński, K. Namysłowski, L.A. Lewandowski, 1934) i jako Król Lasów w Bajce leśnej (chor. M. Pianowski, muz. R. Drigo, 1934).

W 1938 roku ukończył szkołę i do wybuchu wojny był tancerzem w zespole baletowym Teatru Wielkiego. W latach okupacji hitlerowskiej pracował w niemieckim Theater der Stadt Warschau, którego choreografem był Jan Ciepliński. Występował tam m.in. w Czardaszu w Coppelii (chor. J. Ciepliński, muz. L. Delibes), Les petit riens (chor. J. Ciepliński, muz. W.A. Mozart), Rapsodii węgierskiej f-moll nr 14 (chor. J. Ciepliński, muz. F. Liszt) i w operetce Hrabia Luxemburg (muz. F. Lehár, chor. S. Miszczyk).

Po zakończeniu wojny, w latach 1945–47, był tancerzem i początkującym choreografem w zespole Centralnego Domu Żołnierza w Warszawie. W kolejnych latach studiował na Wydziale Choreograficznym pod kierunkiem Rostisława Zacharowa w moskiewskim Instytucie Sztuki Teatralnej (GITIS). Jego spektaklem dyplomowym była Fontanna Bachczysaraju (muz. B. Asafiew) wystawiona na scenie Opery Śląskiej (1951). W latach 1951–54 pracował jako baletmistrz Zespołu Pieśni i Tańca Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Jednocześnie w 1952 roku był kierownikiem artystycznym w warszawskiej szkole baletowej (uczył tańca klasycznego). W sezonie 1954/55 sprawował kierownictwo baletu Opery Warszawskiej. Już w 1952 roku opracował tam choreografię do opery Traviata (muz. G. Verdi, reż. Z. Sawan), a później także baletu Romeo i Julia (muz. S. Prokofiew, 1954) i w operze Wieczór prządek (muz. Z. Kodály, reż. A. Miko, 1955).

W latach 1956–58 był choreografem w Operze Poznańskiej, dla której zrealizował m.in. Śpiącą królewnę (chor. trad., muz. P. Czajkowski, 1956) i wstawki taneczne w operach: Lakmé (muz. L. Delibes, reż. A. Majak, 1956), Jaś i Małgosia (muz. E. Humperdinck, reż. A. Majak, 1957) i Hrabina (muz. S. Moniuszko, reż. K. Urbanowicz, 1957) oraz balet Pieśń o ziemi (muz. R. Palester, 1958). W latach 1958–61 pełnił funkcję kierownika baletu i baletmistrza w Operze Wrocławskiej, gdzie opracował m.in.: wstawki taneczne do oper: Fra Diavolo (muz. D. Auber, reż. S. Drabik, 1958), Goplana (muz. W. Żeleński, reż. L. Rotbaum, 1959), Halka (muz. S. Moniuszko, reż. Z. Biliński, 1959), Dama pikowa (muz. P. Czajkowski, reż. L. Rotbaum, 1959), Legenda Bałtyku (muz. F. Nowowiejski, reż. A. Majak, 1960), Traviata (muz. G. Verdi, reż. Z. Biliński, 1960), Manru (muz. J. I. Paderewski, reż. L. Rotbaum, 1961) oraz wystawił balety: Kopciuszek (muz. S. Prokofiew, 1959), Giselle (chor. trad., muz. A. Adam, 1960), Maski (muz. R. Bukowski, 1960), Romeo i Julia (muz. S. Prokofiew, 1961). W 1959 roku był także członkiem jury na I Ogólnopolskim Konkursie Tańca Klasycznego w Warszawie, a w 1961 roku pełnił funkcję choreografa i pedagoga w Polskim Zespole Tańca w Warszawie.

W sezonie 1961/62 ponownie związał się z Operą Warszawską jako choreograf i pedagog. Opracował wtedy wstawkę taneczną w operze Manru (muz. J. I. Paderewski, reż. W. Brégy, 1961) i wystawił balet Świtezianka (muz. E. Morawski, 1962). W sezonie 1962/63 był z kolei kierownikiem baletu i pedagogiem w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Zrealizował tam m.in. choreografię w: Sensacji w Londynie H. Kawana (reż. D. Baduszkowa, 1962), Alarmie O. Conny’ego (reż. Z. Przeradzki, 1963) i Zemście nietoperza J. Straussa II (reż. D. Baduszkowa, 1963). W latach 1963–65 pracował jako choreograf w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego w Warszawie, dla którego opracował: Tryptyk ułański (muz. R. Sielicki), tryptyk choreograficzny Prastary bój (muz. B. Konowalski), Koncert warszawski (muz. R. Addinsell), Oberek „Zawierucha” (muz. L. A. Lewandowski), Taniec góralski (muz. I. Łojewski) i inne sceny tanecznie. Przez następne cztery lata kierował sekcją choreograficzną Centralnej Poradni Amatorskiego Ruchu Artystycznego w Warszawie, a od 1965 roku prowadził jednocześnie zespól taneczny w klubie Związku Zawodowego Kolejarzy w Warszawie. W sezonie 1969/70 był choreografem i kierownikiem baletu Opery Śląskiej oraz kierownikiem artystycznym w szkole baletowej w Bytomiu. Zrealizował tam wtedy balety Klementyna (muz. P. Perkowski, 1969) i Pan Twardowski (muz. L. Różycki, 1970). Później kierował baletem Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego (1970–73) i współpracował później z tym zespołem w latach 1982–85.

Opracowywał także choreografie dla innych teatrów muzycznych i dramatycznych, w takich przedstawieniach, jak: Bal złodziejaszków J. Anuilha w Teatrze Nowym w Poznaniu (1957), Obrona Ksantypy L.H. Morstina (1957) i Romans z wodewilu W. Krzemińskiego (1958) w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, Tajemnicza szkatułka J. Kiersta (1962) i Stracone zachody miłości Szekspira (1962) w Praskim Teatrze Ludowym w Warszawie, Eugeniusz Oniegin (muz. P. Czajkowski, reż. B. Jankowski, 1967) w Operze Objazdowej w Warszawie i Marta (muz. F. von Flotov, reż. Z. Biliński, 1971) w Miejskim Teatrze Muzycznym – Operze i Operetce w Krakowie.

Otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi (1946), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954), Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (1969), Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1973), odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury” (1972) i Medal 40-lecia PRL (1985). W 1985 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł w Warszawie i został pochowany na warszawskim Cmentarzu Bródnowskim: kw. 65 Ł-3-12.

Joanna Sibilska-Siudym