Karol Kurpiński

Karol
Kurpiński
dyrygent
06.03.1785
Włoszakowice
08.09.1857
Warszawa

Nota biograficzna

KAROL KURPIŃSKI (6 III 1785 [chrzest] Włoszakowice – 8 IX 1857 Warszawa) dyrygent – dyrektor teatru. Do zawodu muzyka przyuczał się, praktykując w miejscowościach Wielkopolski, a potem Galicji. Był – kolejno – organistą, skrzypkiem, dyrygentem, nauczycielem i kompozytorem. Ze Lwowa przeniósł się do Warszawy (1810), gdzie Wojciech Bogusławski zaangażował go na dyrygenta w zespole Teatru Narodowego. Od razu dowiódł umiejętności kapelmistrza i talentu w tworzeniu polskich oper. W sumie skomponował ich 24, ponadto też 4 balety. Na ogół ocalały jedynie fragmenty utworów, niewiele zachowało się w całości. Pisał w stylu epoki: opery o tematyce czarodziejskiej (Czaromysł książę słowiański czyli Nimfy jeziora Gopła), wiejskiej (Marcinowa z Dunaju w Stambule w seraju), z wątkami historycznymi (Zamek na Czorsztynie czyli Bojomir i Wanda). Klasyczne formy zawierały pierwiastki romantyzmu. Niemal wszędzie przebijał ton narodowy, rytmy poloneza, mazurka, krakowiaka. Drukowano ich libretta i fragmenty muzyczne.

            Dyrygentem (od 1824 r. dyrektorem) opery był Kurpiński przez 30 lat. Zorganizował pracę teatru, powiększył skład orkiestry, powołał stały chór. Wprowadził podwójne obsady czołowych partii. Przejawiał inwencję repertuarową. Wystawiał w Warszawie europejskie nowości, dzieła Aubera, Webera, Meyerbeera, Belliniego. Jego ulubionym kompozytorem był Rossini, przygotował premiery 12 jego oper, seria i buffa. To on dyrygował przedstawieniem Cyrulika sewilskiego, które otworzyło nowo zbudowany Teatr Wielki (1833). Jego żona, o wiele młodsza i powabna Zofia z Brzowskich (1800–1879), była zdolną śpiewaczką.

            Zasłużył się w wielu dziedzinach życia muzycznego Warszawy. Założył pismo „Tygodnik Muzyczny”, publikował recenzje i rozprawy, wydawał podręczniki do muzyki. Był wieloletnim pedagogiem w różnych ówczesnych uczelniach, członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Dopóki ukaz carski nie zniósł w zaborze rosyjskim wszelkich tajnych stowarzyszeń (1821), należał do masonerii, uzyskując przedostatni stopień wtajemniczenia.

            Przypadło mu żyć w trudnych politycznie czasach. Car obdarzył go godnością Mistrza Kapeli Dworu Królestwa Polskiego (1819), toteż na dworskie bale i dynastyczne uroczystości komponował tańce i czołobitne kantaty. Jednocześnie pisał patriotyczne utwory: pamięci księcia Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszki, Mikołaja Kopernika, fugę na temat Jeszcze Polska nie zginęła..., a także pieśni Powstania (Warszawianka). Po upadku Powstania zaprzestał komponowania – powstały wtedy jedynie dwie msze. Po odejściu z Teatru żył w osamotnieniu.

Inscenizacje (1)

Druki teatralne

  • Wkładka premierowa „Cyrulik Sewilski” Gioachino Rossini i „Zabawa Tancerska” z muzyką Karola Kurpińskiego 31-05-2007

  • Wkładka obsadowa „Cyrulik Sewilski” Gioachino Rossini i „Zabawa Tancerska” z muzyką Karola Kurpińskiego 03-06-2007

  • Wkładka premierowa „Zabobon czyli Krakowiacy i Górale” Karol Kurpiński 27-10-2007

  • Wkładka obsadowa „Cyrulik Sewilski” Gioachino Rossini i „Zabawa Tancerska” z muzyką Karola Kurpińskiego 16-06-2007

  • Wkładka obsadowa „Zabobon czyli Krakowiacy i Górale” Karol Kurpiński 30-10-2007

  • Wkładka obsadowa „Zabobon czyli Krakowiacy i Górale” Karol Kurpiński 06-11-2007

  • Wkładka obsadowa „Cyrulik Sewilski” Gioachino Rossini i „Zabawa Tancerska” z muzyką Karola Kurpińskiego 21-06-2007

  • Wkładka obsadowa „Cyrulik Sewilski” Gioachino Rossini i „Zabawa Tancerska” z muzyką Karola Kurpińskiego 22-01-2008

  • Wkładka obsadowa „Cyrulik Sewilski” Gioachino Rossini i „Zabawa Tancerska” z muzyką Karola Kurpińskiego 07-11-2007

  • Wkładka obsadowa.„Jadwiga Królowa Polska” Karol Kurpiński 22-02-1985.

  • Afisz Repertuarowy 23-04-1951 – 29-04-1951

  • Afisz premierowy „Chopiniana” / „Wesele w Ojcowie”/ „Divertissement” 1946-07-17

  • Program. „Suite en blanc” Édouard Lalo 1985-06-22

  • Afisz premierowy wieczoru „Balety polskie”: III symfonia / Stanisław i Anna Oświęcimowie / Wesele w Ojcowie 1976-04-04