Ludwig Minkus

Ludwig Minkus (1826-1917) – austriacki kompozytor, najpłodniejszy przedstawiciel muzyki baletowej XIX wieku. Był wprawdzie również kompozytorem muzyki skrzypcowej, ale w historii zapisał się wyłącznie jako twórca związany z baletem. Pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej, na krótko przed narodzinami Ludwiga jego rodzice przeszli na katolicyzm. Ojciec prowadził restaurację, w której utrzymywał kapelę taneczną.

Ludwig Minkus uczył się gry na skrzypcach, już jako ośmiolatek występował publicznie jako cudowne dziecko. W latach 1844-56 koncertował w Wiedniu, Paryżu i Petersburgu m.in. jako muzyk orkiestry Johanna Straussa-syna, w 1852 roku został pierwszym skrzypkiem Opery Wiedeńskiej. Od 1853 roku związany był przede wszystkim z Rosją. Przez pierwsze dwa lata działał w teatrze księcia Mikołaja Jusupowa w Petersburgu, następnie w latach 1861-72 był solistą i koncertmistrzem Teatru Bolszoj w Moskwie.

Kariera Minkusa rozwijała się w błyskawicznym tempie. W tym czasie pełnił też funkcję inspektora muzyki baletowej teatrów cesarskich. Przez osiem lat prowadził również działalność pedagogiczną w konserwatorium moskiewskim, wykładał tam w klasie skrzypiec. W 1872 roku nastąpił przełom, Minkus zerwał relacje łączące go z moskiewskim teatrem i za namową choreografa, z którym stale współpracował, Mariusa Petipy, przeniósł się do Petersburga, gdzie objął stanowisko kompozytora muzyki baletowej przy dyrekcji teatrów cesarskich. Do jego obowiązków należało m.in. komponowanie wstawek baletowych do oper i spektakli teatralnych. Wtedy jego nazwisko stało się znane daleko poza granicami Rosji.

Choreografie z jego muzyką doceniane były m.in. w Paryżu i wystawiane w tamtejszej operze. Przychylne recenzje jego muzyki pióra autorytetu ówczesnej krytyki, Theophile’a Gautier, umocniły pozycję Minkusa wśród rosyjskich artystów. W ostatniej dekadzie XIX wieku, po przejściu na emeryturę przeniósł się do Wiednia. Tam próbował jeszcze komponować dla tamtejszej Opery Dworskiej, ale bez większego powodzenia. Ostatnie lata życia pędził w nędzy i zapomnieniu – rozruchy wojenne odcięły go od emerytury. Pochowany został w Wiedniu, ale w 1939 roku naziści zlikwidowali go w imię czystości etnicznej.

Muzyka baletowa pisana przez Minkusa to swoisty rodzaj rytmiczno-agogicznego rusztowania, na którym rozpięte są pomysły choreograficzne. Charakterem odpowiadały zapotrzebowaniom choreografów, prezentując popularne w tamtym czasie schematy.