Matylda Polińska-Lewicka

MATYLDA  POLIŃSKA-LEWICKA (23 I 1881 Lwów – 17 XI 1968 Valleyfield, Kanada) śpiewaczka – sopran. Była córką Józefa Polińskiego, współtwórcy stenografii polskiej  i wykładowcy Akademii Lwowskiej. Głos kształciła we Lwowie, Dreźnie, Mediolanie i w studio operowym w Bostonie, gdzie zadebiutowała w listopadzie 1909 roku jako Musetta w Cyganerii Pucciniego. Mimo podpisanego kontraktu wróciła do Lwowa (1910) i występowała tam w przedstawieniach oper Wagnera. Następnie śpiewała w Krakowie (1911 – w spektaklach opery lwowskiej), w wiedeńskiej Volksoper i Neue Oper w Hamburgu (1911-1913). Później w Krakowie dawała koncerty. W grudniu 1914 roku została zaangażowana do Teatru Wielkiego w Warszawie, w styczniu 1915 wystąpiła w kilku rolach: tytułowej w Madame Butterfly Pucciniego, Antonii w Opowieściach Hoffmanna Offenbacha i Małgorzaty w Fauście Gounoda. Mimo toczącej się wojny i zachodzących w kraju politycznych przemian, nie opuściła Warszawy. Wzięła udział w historycznym przedstawieniu Halki Moniuszki 9 października 1915 roku, pierwszym po ustąpieniu Rosjan; śpiewała partię tytułową  i uznano ją za jedną z najlepszych jej wykonawczyń.

            Do 1930 roku pozostawała czołową solistką Teatru Wielkiego.  Spośród jej ról wyróżniła się Eurydyka w Orfeuszu i Eurydyce Glucka (1917), Dziwa w Starej baśni Żeleńskiego (1918), Desdemona w Otellu Verdiego (1919), Zyglinda w Walkirii (m.in. 1923), Elza w Lohengrinie, Senta w Holendrze tułaczu i Elżbieta w Tannhäuserze Wagnera (m.in. 1929), tytułowe w Tosce Pucciniego i Aidzie Verdiego, a także Zerlina w Don Juanie i Hrabina w Weselu Figara Mozarta.

W tym czasie występowała dość często na innych scenach kraju, we Lwowie i Stanisławowie, Krakowie, Poznaniu, dłużej w Katowicach (1925-1927); dawała też recitale. Jej sopran uważano za jeden z najpiękniejszych głosów epoki. Miała twarz o miłych rysach, lecz niezbyt korzystne warunki sceniczne. Mimo nich potrafiła śpiewem przekazywać emocjonalną prawdę przeżyć operowych postaci. Doskonale zestrajała swój głos z głosami partnerów. Zdarzały się jej jednak niedyspozycje wokalne, potrafiła odwoływać koncerty, a nawet zrywać przedstawienia.     

             29 czerwca 1930 roku obchodziła jubileusz piętnastolecia pracy artystycznej w Teatrze Wielkim śpiewając partię tytułową w Giocondzie Ponchiellego. Ustąpiła ze sceny. Zajmowała się pracą pedagogiczną w Warszawskim Instytucie Muzycznym. W pierwszych tygodniach wojny 1939 roku pracowała jako sanitariuszka. Podczas okupacji zarabiała na utrzymanie wypiekiem ciast.

Przebyła Powstanie Warszawskie i obóz w Pruszkowie. Po dramatycznych przeżyciach wróciła do Warszawy i w latach 1945-1951 w szkołach muzycznych niższych szczebli uczyła śpiewu.

            Była żoną Stanisława Lewickiego, dyrektora Monopolu Loteryjnego w Warszawie. W 1964 roku wyjechała do syna osiadłego w Kanadzie i tam zmarła.

                        Wg: Słownik Biograficzny teatru polskiego, t. II, Warszawa 1994