Olga Sławska

Olga Sławska z domu Prorubnikow, zam. Lipczyńska. Córka Włodzimierza P. i Joanny z domu Rosłan. Primabalerina Teatru Wielkiego w Warszawie i Polskiego Baletu Reprezentacyjnego, organizatorka poznańskiej szkoły baletowej i pedagog, od 1991 roku patronka Państwowej Szkoły Baletowej (obecnie Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej) w Poznaniu.

W 1923 roku rozpoczęła edukację w warszawskiej szkole baletowej, ucząc się m.in. pod kierunkiem Marii Sznarowskiej, Marii Lucas i Piotra Zajlicha. W 1932 roku ukończyła szkołę i przyjęła pseudonim Sławska. Po ślubie w 1941 roku używała dwojga nazwisk: Sławska-Lipczyńska. Matka trzech synów: Grzegorza, Pawła i Piotra.

Będąc jeszcze uczennicą szkoły, występowała na scenie Teatru Wielkiego m.in. w opero-baletach: Syrena (1928) i Boruta (1930) – oba w choreografii Feliksa Parnella do muzyki Witolda Maliszewskiego, balecie Święto ognia (chor. P. Zajlich, muz. Z. Noskowski, 1930), Tańcach wschodnich  (chor. P. Zajlich, muz. J. Stefani, Teatr na Wyspie w Łazienkach, 1930), a także jako Owieczka, w tańcu Poranka i w Menuecie w Orfeuszu w piekle (muz. J. Offenbach, chor. P. Zajlich, 1930).

W 1932 została zaangażowana na stanowisko solistki do zespołu baletowego Teatru Wielkiego. Już w następnym roku została włączona do polskiej reprezentacji na I Międzynarodowy Konkurs Tańca Artystycznego, który odbył się w czerwcu 1933 roku w Warszawie. Zdobyła wówczas złoty medal i zajęła VI miejsce oraz otrzymała nagrodę specjalną ufundowaną dla najlepszej polskiej tancerki. W czerwcu 1934 roku wzięła udział w drugiej edycji konkursu, który odbył się w Wiedniu, gdzie zajęła ósme miejsce i otrzymała brązowy medal. Wystąpiła wówczas w Mazurku (muz. F. K. Szarwenka), Zaproszeniu do tańca (muz. K. M. von Weber) i Polonezie As-dur (muz. F. Chopin).

Mając dziewiętnaście lat, w 1934 roku, otrzymała tytuł baleriny Teatru Wielkiego. 26 lutego 1935 roku wzięła udział w Festiwalu Tanecznym na scenie Teatru Wielkiego, tańcząc z gościnnie występującym Sergem Lifarem Walca i Mazurka (chor. M. Fokin, muz. F. Chopin) oraz jako Aspazja w Nocy Walpurgi z opery Faust (muz. Ch. Gounod, chor. J. Ciepliński).

Po zaangażowaniu do Teatru Wielkiego występowała m.in. jako: Aspazja w Nocy Walpurgi (muz. Ch. Gounod, chor. J. Ciepliński,1934), w tanecznych wstawkach w innych operach m.in: Aida (muz. G. Verdi, chor. J. Ciepliński,1934), Carmen (muz. G. Bizet, chor. J. Ciepliński, 1934), Traviata (muz. G. Verdi), Hrabina (muz. S. Moniuszko), jako Swanilda w Coppelii (chor. J. Ciepliński, muz. L. Delibes,1935), w Trojaku (z J. Kaniewską i J. Cieplińskim, chor. w oprac. J. Cieplińskiego, muz. ludowa,1935), w walcu-trio w operetce Hrabia Luxemburg (muz. F. Léhar, chor. M. Pianowski,1935), w duecie z wachlarzem z Antoniną Nowicką w operetce Rose Marie (muz. R. Friml, chor. M. Pianowski,1935), w duecie z A. Nowicką w Pulcinelli (chor. F. Parnell, muz. I. Strawiński wg G. B. Pergolesiego,1935), w Śnieżkach (skrócona wersja Dziadka do orzechów, chor. M. Pianowski, muz. P. Czajkowski,1935), jako solistka w Tańcach cygańskich w operze Baron cygański (muz. J. Strauss, chor. M. Pianowski,1936) i w Tańcach (chor. M. Pianowski, muz. N.N.,1936). Po otwarciu Wielkiej Operetki w czerwcu 1936 roku była solistką w jej zespole.

W lipcu 1936 roku odbył się konkurs w Berlinie (trzeci po dwuletniej przerwie) zorganizowany w związku z Igrzyskami Olimpijskimi i dlatego nazwany Olimpiadą Taneczną. Otrzymała wówczas honorowe wyróżnienie i pierścień olimpijski. Na pokazie przedolimpijskim w Teatrze Wielkim wystąpiła w Polonezie własnego układu do muzyki Chopina, w cyklu tańców pt. Chopiniana oraz tańcach do fragmentów z opery Trubadur Verdiego. W tym samym roku, dzięki stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, wyjechała na staż do szkoły baletowej Eugenii Eduardowej w Berlinie. Po jej powrocie Michał Kondracki napisał m.in.: „Olga Sławska zrobiła duże postępy dzięki studiom berlińskim. Jej niecodzienna uroda, klasyczna budowa i doskonale rozwinięta technika pozwalają wróżyć młodej baletnicy przyszłość sceniczną i jak najpewniejszą karierę. Sławska staje się jedną z czołowych naszych tancerek, zarówno na terenie krajowym, jak i zagranicznym” (B. Mamontowicz-Łojek, Terpsychora i lekkie muzy, Kraków, 1972, s. 17).

W drugiej połowie 1937 roku została zaangażowana na stanowisko primabaleriny Polskiego Baletu Reprezentacyjnego, którego choreografką była Bronisława Niżyńska. Premierowe przedstawienie odbyło się z okazji Międzynarodowej Wystawy Techniki i Sztuki w Paryżu. 19 listopada na scenie paryskiego Teatru Mogador Sławska wystąpiła jako: Solistka I tematu w Koncercie e-moll (chor. B. Niżyńska, muz. F. Chopin) i Panna Młoda w Pieśni o ziemi (chor. B. Niżyńska, muz. R. Palester). Kolejny występ zespołu odbył się 26 listopada i  uzupełniony został baletem Apollo i dziewczyna (chor. B. Niżyńska, muz. L. Różycki), w którym zatańczyła Bachantkę i Sportsmenkę. Polski Balet Reprezentacyjny został wtedy uhonorowany prestiżową nagrodą Grand Prix. Z tym samym programem grupa występowała przez dwa tygodnie grudnia w londyńskim Covent Garden. Kolejnym etapem było dwumiesięczne tournée Polskiego Baletu Reprezentacyjnego po dwudziestu miastach niemieckich, które odbyło się w pierwszych miesiącach 1938 roku. Po powrocie do kraju grupa zaprezentowała się po raz pierwszy na scenie Teatru Wielkiego. Później występy odbyły się m.in. w Katowicach, Chorzowie, Poznaniu i Krakowie. Nowy sezon 1938/39 przyniósł m.in. zmiany na stanowisku choreografa – Niżyńską zastąpił Leon Wójcikowski, który zaprosił do współpracy Jana Cieplińskiego. Repertuar został uzupełniony o nowe pozycje m.in. Wesele w Ojcowie, w którym Sławska zatańczyła Pannę Młodą (chor. P. Zajlich, muz. K. Kurpiński) oraz była solistką w Dawnych tańcach i ariach (chor. J. Ciepliński, muz. O. Respighi) oraz w Walcu (chor. J. Ciepliński, muz. z opery Kawaler srebrnej róży R. Straussa). W lutym 1939 roku rozpoczęło się tournée po Francji, Belgii i Luksemburgu. Po powrocie do Polski zespół wystąpił 19 kwietnia w Teatrze Wielkim w ramach XVII Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej, po czym wyruszył na występy po miastach polskich. Ostatnie przedstawienia Polskiego Baletu Reprezentacyjnego przed wybuchem drugiej wojny światowej odbyły się w Kownie (maj) i w czasie wystawy światowej w Nowym Jorku (lipiec).

W czasie drugiej wojny światowej Olga Sławska nie występowała. Po wojnie, wraz z rodziną, przeprowadziła się do Sopotu, gdzie podjęła się organizacji zespołów tanecznych w domach kultury. Od września 1950 do sierpnia 1951 roku uczyła tańca klasycznego w Państwowym Liceum Choreograficznym w Gdańsku, wspierając swym cennym doświadczeniem Janinę Jarzynównę-Sobczak, która tworzyła wówczas podwaliny szkolnictwa baletowego w Gdańsku.

Kolejnym przełomowym momentem życia artystki był wyjazd do Poznania i podjęcie się trudu organizacji szkoły baletowej w tym mieście. W latach 1951–70 była dyrektorem artystycznym i znakomitym pedagogiem, któremu udało się pozyskać do współpracy zasłużonych i twórczych pedagogów z zakresu różnych technik tanecznych, muzyków i akompaniatorów. Kilkakrotnie była oddelegowywana przez Ministerstwo Kultury do liczących się ośrodków baletowych i tak np. dwukrotnie, w 1956 i 1959 roku, wyjechała do Sadlers Wells Ballet School (obecnie Royal Ballet School) oraz do szkół baletowych w Leningradzie i Moskwie, a także do słynnej Palucca Schule w Dreźnie. Przez okres sprawowania swojej funkcji kierowała zespołem pedagogów przedmiotów artystycznych nadając szkole profesjonalny i wszechstronny profil kształcenia. Przygotowywała coroczne popisy dla uczniów szkoły i współpracowała z Operą Poznańską, na której scenie uczniowie zaprezentowali kilka opracowanych przez nią baletów m.in.: Wieszczkę lalek Bayera, Wieczór miniatur baletowych i Chopinianę. Do grona jej uczennic należały m.in.: Marta Bochenek, Anna Deręgowska, Roma Juszkat, Ewa Napiórkowska, Danuta Szelapin (zam. Piasecka) i Małgorzata Zalejska. W 1952 roku dokonała tłumaczenia z języka rosyjskiego fundamentalnej książki z dziedziny metodyki nauczania tańca klasycznego pt. Zasady tańca klasycznego Agrippiny Waganowej.

Otrzymała Złoty Krzyż Zasługi (1956) oraz Srebrną Odznakę Honorową za zasługi dla miasta Poznania (1958).            

Została pochowana na poznańskim cmentarzu Miłostowo: 4 pd -2-18.

Joanna Sibilska-Siudym