Eva Marton

Eva Marton

Sopran. Jedna z największych współczesnych śpiewaczek operowych. Eva Marton występuje jako gwiazda we wszystkich czołowych teatrach operowych świata. Jest znana i podziwiana za jedyną w swoim rodzaju łatwość śpiewania różnorodnych partii oraz piękny i silny głos. Jest równie dobra we włoskim repertuarze dramatycznym (w operach Verdiego i Pucciniego), jak też w repertuarze niemieckim (w operach Wagnera i Richarda Straussa).

Urodzona w Budapeszcie Eva Marton śpiewała w dziecięcym chórze Radia Węgierskiego, który opuściła aby poświęcić się nauce śpiewu solowego. Wstąpiła do Akademii Muzycznej im. Liszta, gdzie uzyskała dyplom w zakresie opery i nauczania śpiewu. Debiutowała w Operze Budapeszteńskiej w 1968 r. w partii Szemachańskiej Królowej w "Złotym koguciku" Rimskiego-Korsakowa.

W 1972 r. została zaproszona przez Christopha von Dohnanyi do partii Hrabiny w "Weselu Figara" w Operze we Frankfurcie. Śpiewała także partię Matyldy w "Wilhelmie Tellu" Rossiniego na festiwalu Maggio Musicale Fiorentino we Florencji pod dyrekcją Riccarda Mutiego oraz partię Odabelli w "Attili" Verdiego w Budapeszcie.

W 1973 r. debiutowała z wielkim powodzeniem w Wiedeńskiej Staatsoper w "Tosce", zaraz potem śpiewała Tatianę w nowej inscenizacji "Eugeniusza Oniegina", co doprowadziło do całej serii jej debiutów w wielu czołowych teatrach operowych świata. W 1976 r. debiutowała w Metropolitan Opera w Nowym Jorku w partii Ewy w "Śpiewakach norymberskich".

W latach 1981-1986 została trzykrotnie wybrana przez "The New York Times" najlepszą artystką roku za role Cesarzowej w "Kobiecie bez cienia" Richarda Straussa, Elżbiety w "Tannhäuserze" i Toski. W 1977 r. debiutowała w Operze w San Francisco w tytułowej partii w "Aidzie"; w 1978 r. odbył się jej sensacyjny debiut w La Scali w partii Leonory w "Trubadurze"; w 1979 r. wystąpiła po raz pierwszy w Lyric Opera w Chicago w partii Magdaleny w "Andrea Chénier" Umberto Giordano. Na Festiwalu w Bayreuth śpiewała dwie partie Elżbiety i Wenus w "Tannhäuserze", zaś na Festiwalu w Salzburgu wystąpiła w partii Leonory w "Fideliu" w latach 1982 i 1983 r. pod dyrekcją Lorina Maazela, w tytułowej partii w "Elektrze" w 1989 r. z Claudio Abbado oraz w partii Farbiarki w "Kobiecie bez cienia" w 1992 r. pod dyrekcją Georga Solti’ego.

W szerokiej galerii jej bohaterek znajdują się również: partia Brunhildy w "Pierścieniu Nibelunga" Wagnera, tytułowe partie w operach: "Salome", "Gioconda", "Dziewczyna z Zachodu", Leonora w "Mocy przeznaczenia" i przede wszystkim tytułowa rola w ostatniej operze Pucciniego "Turandot", którą po raz pierwszy zaśpiewała w Wiedeńskiej Staatsoper w 1983 r.

Od tamtej pory została okrzyknięta "Turandot naszych czasów" i śpiewała tę partię niemal we wszystkich większych teatrach operowych świata łącznie z Metropolitan Opera, La Scalą, Arena di Verona, San Francisco, Chicago, Barceloną, Houston, Waszygtonem, oraz w sześciu różnych nagraniach telewizyjnych i video, m.in. z Wiedeńską Staatsoper pod dyr. Harolda Prince’a, z Metropolitan Opera w spektakularnej inscenizacji Franca Zeffirellego i nowszej inscenizacji Davida Hockney’a, sfilmowanej w Operze w San Francisco. Dwukrotnie nagrała tę operę: dla CBS pod dyrekcją Lorina Maazela i dla RCA pod dyrekcją Roberto Abbado.

Wystąpiła w transmitowanych przez telewizję z MET pełnych spektaklach "Tannhäusera" (Elżbieta), "Lohengrina" (Elza), "Trubadura" (Leonora). W TV wystąpiła również w dwóch różnych wersjach "Toski" (z Arena di Verona i z Opery w Sydney), w "Giocondzie" i "Elektrze" z Wiedeńskiej Staatsoper, "Andrea Chénier" z La Scali i w "Kobiecie bez cienia" z Festiwalu Salzburskiego. Wszystkie wyżej wymienione nagrania telewizyjne są obecnie dostępne na video i DVD.

Eva Marton stała się obecnie jedną z najczęściej nagrywanych artystek. Wydano ponad 20 nagrań kompletnych oper, recitali, albumów operowych i utworów symfonicznych z jej udziałem. Lista jej licznych nagrań obejmuje m.in.: "Giocondę", "Andrea Chénier", "Fedorę", "Turandot", "Toskę", "Dziewczynę z Zachodu", "Zamek Sinobrodego", "Violantę", "Niziny", "Salome", "La Wally", "Semirama" Respighiego, "Lohengrina" (Ortrud), "Erwartung" i "Wesendonck-Lieder" oraz cały "Pierścień Nibelunga" pod dyrekcją Bernarda Haitinka.

Wielkimi wydarzeniami w jej karierze zasługującymi na wyróżnienie były: spektakularna seria występów w "Elektrze" w Królewskiej Operze w Londynie, koncertowe wykonanie "Turandot" z jej udziałem w roli gwiazdy przed 15-tysięczną rozentuzjazmowaną widownią Palau San Jordi w Barcelonie, fantastycznej hali sportowej wybudowanej na Olimpiadę w 1992 r., Brunhilda w "Walkirii" i "Zygfrydzie" w Lyric Opera w Chicago pod dyrekcją Zubina Mehty oraz "Turandot" w Arena di Verona w 1995 r., a w ostatnich latach - koncerty galowe w Ameryce Południowej, "Turandot" i "Tosca" w Metropolitan Opera, "Elektra" w Operze w Waszyngtonie, Turandot w Wiedniu i Wenecji, w 1998 nowa inscenizacja Lohengrina i "Jenufy" w Hamburgu, "Gioconda" i "Kobieta bez cienia" w Operze Berlińskiej, po których nastąpił jej pierwszy występ w partii Kundry w "Parsifalu" w wersji koncertowej w Teatro de Liceu w Barcelonie.

Eva Marton wystąpiła w Teatrze Wielkim 16 kwietnia 1999 r., śpiewając partię Judyty w premierowym spektaklu "Zamku Sinobrodego" Béli Bartóka".