Feliks Adam Walerian Krzesiński

Pierwszy solista charakterystyczny baletu Teatru Wielkiego w Warszawie, pierwszy solista charakterystyczny w Teatrach Cesarskich w Petersburgu (od 1853 roku). Był synem Jana K., śpiewaka i aktora, i Felicji z Deręgowskich. Bratem aktora, Stanisława, mężem tancerki, Julii z Dymińskich, i ojcem tancerzy, Julii, Józefa i Matyldy.

W latach 1831–38 uczył się w warszawskiej szkole baletowej m.in. pod kierunkiem Maurice’a Piona. We wrześniu 1835 roku wraz z grupą artystów Teatru Wielkiego wziął udział w występach w Kaliszu uświetniających spotkanie cara Mikołaja I z królem Prus, Fryderykiem Wilhelmem III. Wystąpił m.in. w pas de deux z Karoliną Wendt i w pas hongroise z Karoliną Wendt i Pauliną Piasecką. W następnych latach zatańczył na scenie Teatru Wielkiego m.in. Lubina w balecie Fletrowers zaczarowany, czyli Tancerz mimowoli (chor. F. Bernardelli, muz.N.N.) i Arlekina w Gabinecie figur mechanicznych (chor. F. Bernardelli, muz. N.N.)

3 grudnia 1838 roku został zaangażowany do zespołu baletowego Teatru Wielkiego. Początkowo występował w niewielkich rolach charakterystycznych, jak: Giermek w Weselu Gamasza, czyli Don Kichocie (chor. M. Pion, muz. J. Damse, J. Stefani, 1840). 21 marca 1843 roku wystąpił razem z Antonim Tarnowskim w opracowanej przez siebie parodii znanego hiszpańskiego duetu Manueli Dubinon i Mariana Camprubiego. Wziął udział także w Dniu karnawału weneckiego (chor. F. Taglioni, muz. J. Stefani, 1844).   

9 czerwca 1844 debiutował w roli solowej jako Robert w balecie Dwaj złodzieje, czyli Robert i Bertrand (chor. P. Taglioni, muz. J. Schmidt, J. Stefani, J. Damse) i 1 listopada 1845 roku awansował na stanowisko solisty. Na warszawskiej scenie występował odtąd w wiodących rolach charakterystycznych wymagających gry aktorskiej, m.in. jako: Oficer w Zabawach zimowych, czyli Miłosnych intrygach (chor. P. Taglioni, muz. N.N., 1845), solista w divertissement Przybycie, zabawa i odjazd kolei żelaznej (chor. R. Turczynowicz, muz. J. Stefani, 1847), w duecie z Filipiną Damse w Taranteli w Panoramie Neapolu (chor. F. Taglioni, muz. J. Stefani, 1847), jako Maturyn w Hrabinie i wieśniaczce, czyli Przemianie żon (tytuł oryg. Le Diable à quatre, chor. R. Turczynowicz wg J. Maziliera, muz. A. Adam, J. Stefani, 1847), w pas de deux z Filipiną Damse w Panoramie Warszawy (chor. R. Turczynowicz, muz. J. Stefani?, 1848), jako Hilarion w Giselle (chor. R. Turczynowicz wg J. Perrota i J. Corrallego, muz. A. Adam w oprac. J. Stefaniego, 1848), Margrabia de San-Lukar w Pięknej dziewczynie z Gandawy (chor. R. Turczynowicz wg Alberta, muz. A. Adam w oprac. J. Stefaniego, 1848), Kleofas w Diable kulawym  (chor. R. Turczynowicz wg J. Corallego, muz. C. Gide, J. Stefani, 1849), solista w Tańcach perskich (chor. R. Turczynowicz, muz. J. Stefani, 1849), Diavolino w Katarzynie, córce bandyty (chor. R. Turczynowicz wg J. Perrota, muz. C. Pugni, J. Stefani, 1850), Frollo w Esmeraldzie (chor. R. Turczynowicz  wg J. Perrota, muz. C. Pugni, oprac. muz. J. Stefani, 1851). Przez szereg lat występował w roli Drużby w Weselu krakowskim w Ojcowie (chor. M. Pion, J. Mierzyńska, L. Thierry, muz. K. Kurpiński, J. Damse) i jako Radiag-bej w Rozbójniku morskim (chor. F. Taglioni, muz. A. Adam, po prem. 1841).                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Zimą 1851 roku F. Krzesiński nie wziął udziału w wyjeździe grupy warszawskich tancerzy do Petersburga (patrz: J. Pudełek, Sukcesy warszawskich tancerzy w Petersburgu, [w:] „Pamiętnik Teatralny” 1995, z. 3-4, s. 427-438).

3 grudnia 1852 roku zwolnił się z Teatru Wielkiego i w lutym 1853 podpisał kontrakt z dyrekcją Teatrów Cesarskich w Petersburgu, obejmując stanowisko pierwszego solisty charakterystycznego. Repertuar Teatru Wielkiego w Warszawie i Teatru Wielkiego w Petersburgu był podobny (dominowały w nim balety romantyczne) i Krzesiński bez trudu mógł przejąć role, które wcześniej wykonywał w Warszawie. Jedyną przeszkodą byli soliści wchodzący w skład zespołu baletowego w Petersburgu – Jules Perrot, Marius Petipa, Pierre Frédéric Malevergne – którzy występowali w wiodących rolach charakterystycznych. Repertuar Krzesińskiego wzbogacił się więc najpierw o role aktorsko-pantomimiczne , a potem – o taneczno-aktorskie. W czasie swojej długiej kariery w Petersburgu artysta wystąpił m.in. jako: Hrabia Albano w Katarzynie, córce bandyty (1853), Sułtan Soliman w Armidzie (chor. J. Perrot, muz. C. Pugni, 1855), Aliatar, książę mauretański w Dziewicy z marmuru (chor. P. F. Malavergne? wg A. Saint-Leona, muz. C. Pugni, 1856), Hans (rosyjski odpowiednik Hilariona) w Giselle (chor. trad., muz. A. Adam, 1856).

29 kwietnia 1858 z okazji swojego benefisu przeniósł na petersburską scenę balet Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje, w którym wystąpił w roli Roberta (chor. wg P. Taglioniego, muz. J. Schmidt, C. Cui). Ponadto występował jako: Mefistofeles w Fauście (chor. J. Perrot, muz. C. Pugni, G. Panizza, 1858), Diavolino w Katarzynie, córce bandyty (1859), Koszykarz (w warszawskiej wersji Maturyn) w Le diable à quatre (chor. J. Perrot, muz. A. Adam, C. Pugni, 1860), Król Nubii w Córce faraona (chor. M. Petipa, muz. C. Pugni, 1862), Chan w Koniku garbusku (chor. A. Saint-Leon, muz. C. Pugni, 1864), Amin w Libańskiej piękności, czyli Duchu gór (chor. M. Petipa, muz. C. Pugni, 1864), Diaz, przywódca rozbójników w Podróżującej tancerce (chor. M. Petipa wg P. Taglioniego, muz. C. Pugni, 1865), Birbanto w Korsarzu (chor. M. Petipa wg J. Perrota, muz. A. Adam, C. Pugni, L. Delibes, 1868), tytułowy Król Kandaules (chor. M. Petipa, muz. C. Pugni, 1868), Boreasz w Dwóch gwiazdach (chor. M. Petipa, muz. C. Pugni, 1871), Montez w Don Kichocie (chor. M. Petipa, muz. L. Minkus, 1871), Bramin w Bajaderze (chor. M. Petipa, muz. L. Minkus, 1877), Inigo w Paquicie (chor. M. Petipa wg J. Maziliera, muz. E. Deldevez, L. Minkus, 1881), Kalif Abderachman w Zorai, czyli Mauretance w Hiszpanii (chor. M. Petipa, muz. L. Minkus, 1881), Król Florestan w Śpiącej królewnie (chor. M. Petipa, muz. P. Czajkowski, 1890), René, ojciec Marietty w Kalkabrino (chor. M. Petipa, muz. L. Minkus, 1891).

Feliks Krzesiński zasłynął w Petersburgu także jako świetny mazurzysta: regularnie występował w roli Stanisława, Pana młodego w Weselu w Ojcowie (balet przeniesiony przez warszawskich tancerzy, którzy przyjechali w lutym 1851 roku na występy gościnne do Petersburga); opracował wiele mazurów wstawianych do różnych baletów i koncertów baletowych, m.in. jego własnych benefisów. Prócz wspomnianego baletu Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje przeniósł także na petersburską scenę divertissement Tańce lezgińskie (w Warszawie znane powszechnie pt. Tańce perskie, choć na premierze, w 1850 roku tytuł brzmiał Tańce Lezginów). W czerwcu 1862 roku wystąpił w duecie z Marią Surowszczikową-Petipa w Operze Paryskiej, tańcząc m.in. Mazura (chor. F. Krzesiński, muz. A. Kątski), wstawionego do baletu Le Diable à quatre. Na przełomie 1864/65 roku występował w Petersburgu razem z warszawskimi tancerzami: Heleną Popiel, Matyldą Dylewską i Janem Popielem, którzy przyjechali na występy gościnne. Wystąpili wówczas w Mazurze – pas de quatre (chor. J. Popiel i F. Krzesiński, muz. L. Lewandowski) wstawionym do baletów Konik Garbusek i Faust. W 1870 Krzesiński zatańczył w pierwszej parze poloneza i mazura w premierowym przedstawieniu Halki Moniuszki na scenie Teatru Maryjskiego w Petersburgu (chor. A. Bogdanow). Przez szereg lat udzielał prywatnych lekcji tańca, w szczególności mazura.

Kilkakrotnie wystąpił gościnnie w Warszawie: 27 czerwca 1880 roku w Weselu w Ojcowie na scenie Teatru Letniego oraz 2 i 8 czerwca 1895 roku, tańcząc z córką, Matyldą, Mazura w drugim akcie Pana Twardowskiego. 21 i 24 maja 1903 roku pojawił się w roli Frolla w Esmeraldzie, partnerując Matyldzie, która wykonała tytułową rolę. W czasie swojej długiej kariery obchodził kilka jubileuszy, m.in. w 1888 roku otrzymał złoty medal na Aleksandrowskiej wstędze, a w 1895 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Petersburga. Zmarł w swoim domu letniskowym pod Petersburgiem. Został pochowany w grobie rodzinnym na warszawskich Powązkach (kwatera 11, rz. 3).

Joanna Sibilska-Siudym