Jadwiga Rappé

JADWIGA RAPPÉ, śpiewaczka – alt. Ukończyła wydział wychowania muzycznego, a także wydział wokalny - w klasie śpiewu Zofii Brégy - w średniej szkole muzycznej w Warszawie (1976) Istotnym dla jej techniki wokalnej był kurs mistrzowski Zary Dołuchanowej w Weimarze. Jest absolwentką (1975) Wydziału Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego (kierunek – rusycystyka); w pracy magisterskiej dokonała porównań Psałterzy Dawidowych literackich i muzycznych polskich (Jana Kochanowskiego i Mikołaja Gomółki) z rosyjskimi (Simeona Połuckiego i Wasyla Titowa). Śpiewała w chórach: Akademickim UW i kameralnym Ars Antiqua obu prowadzonych przez Macieja Jaśkiewicza oraz w Zespole Muzyki Cerkiewnej prowadzonym przez ks. Jerzego Szurbaka. Pracowała w Chórze Filharmonii Narodowej. Wyższe studia muzyczne zwieńczyła dyplomem Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie śpiewu Jerzego Artysza (1984).

            Miała już wtedy za sobą międzynarodowe sukcesy. Zdobyła I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Bachowskim w Lipsku (1980) i Złoty Medal na Międzynarodowym Konkursie Młodych Solistów w Bordeaux (1981). Jej operowy debiut odbył się w ramach obchodów 150. lecia warszawskiego Teatru Wielkiego, na Małej Scenie w ciekawym, wystylizowanym na barokowy teatr śmierci przedstawieniu Laco Adamika Amadigi di Gaula Händla (1983);  jej ciemny, połyskliwy alt i tytułowa postać księcia Amadysa w złotawej zbroi silne wywarły wrażenie, również na zagranicznych gościach jubileuszu. Recenzje otrzymała wyśmienite. Badisches Staatstheater w Karlsruhe zaangażował ją zatem do roli Kornelii w Juliuszu Cezarze Händla i w marcu 1985 roku przywiózł to przedstawienie do Warszawy. Ustrojona w twarzowy kapelusz z czarnym woalem, jako nieszczęsna wdowa, śpiewając duet z synem Sekstusem szła wolno po rampie zamykającej orkiestrową fosę Teatru Wielkiego na oczach zamarłej (nie tylko w zachwycie) publiczności, a i muzycy z głębi fosy zerkali z niepokojem, czy ten spacer na krawędzi aby źle się nie skończy... W serii koncertów organizowanych za dyrekcji Roberta Satanowskiego na Foyer Głównym, uczestniczyła w pięknym Noworocznym koncercie muzyki Claudio Monteverdiego 2 I 1984 r., wykonując Lament Ariadny.

            W teatrach operowych nie występowała jednak często. Była angażowana do prestiżowych wykonań muzyki baroku. Na zaproszenie Nicolasa Harnoncourta inaugurowała wraz z jego   zespołem Concentus Musicus, Międzynarodowy Rok Bachowski (1985) śpiewając w słynnej sali Musikverein w Wiedniu w Mszy h-moll  Bacha. Przez pięć lat współpracowała z tym wybitnym dyrygentem w programach z muzyką Bacha (Pasja wg św. Mateusza) i Purcella (Dydona i Eneasz. Król Artur) prezentowanych w ważnych ośrodkach muzycznych Europy, w tym w Amsterdamie w sali Concertgebouw. Od 1984 roku kilkakrotnie śpiewała partię Orfeusza w dziele Glucka Orfeusz i Eurydyka w Operze Krakowskiej pod batutą Ewy Michnik.

            Jednocześnie wkroczyła w orbitę wagnerowską.  Jesús López-Cobos  w Pierścieniu Nibelunga w Berlinie powierzył jej partię bogini ziemi Erdy (w Złocie Renu i Zygfrydzie); ponawiała ją na Festiwalu w Orange (1986-1987) pod dyrekcją Marka Janowskiego, w operze La Monnaie w Brukseli, Staatsoper w Wiedniu, Paryżu, Genewie, i w Covent Garden w Londynie, co zaowocowało płytowym nagraniem pod batutą Bernarda Haitinka dla firmy EMI (1990-1991). W roli Erdy wystąpiła też w spektaklach warszawskiego Pierścienia Nibelunga w Teatrze Wielkim (1989, 1990). Zdarzały się sporadyczne angaże do takich operowych ról, jak Pani Quickly w Falstaffie Verdiego. Często śpiewała Diakonissę w Królu Rogerze Szymanowskiego, lecz raczej w koncertowych (m.in. pod dyrekcją Charles'a Dutoit), niż scenicznych wykonaniach tej opery. Nagrała ją dla EMI (1999) z Simonem Rattlem. Była Nutrice w Koronacji Poppei Monteverdiego/Boesmansa  reżyserowanej przez Krzysztofa Warlikowskiego w Madrycie i Montpellier (2012), a operowy nurt w karierze ukoronowała Klitemnestrą w Elektrze Straussa, odtwarzaną w brazylijskim São Paulo (2008), Strasburgu (2009) i Montpellier (2012).

            Wielką jej muzyczną miłością jest Mahler. Wykonuje wszystko, co napisał na głos altowy: Kindertotenlieder, Rückert-Lieder, partie w II, III i VIII Symfonii oraz Pieśń o ziemi. W tym repertuarze występowała we wszystkich miastach Polski, i za granicą, od Gewandhausu w Lipsku, przez Halle, Walencję, Londyn, Rygę, po Teatr Bolszoj w Moskwie. Koncert z Pieśnią o ziemi w Katowicach (1989) z orkiestrą  WOSPRiTV pod dyrekcją  Michaela Zilma, zaowocował płytą (Dux 0810, 2011), która nadzwyczajne uzyskała opinie. Przez długi czas należała do solistek cenionych w twórczości oratoryjnej Krzysztofa Pendereckiego. W Polskim Requiem śpiewała  m.in. w Kennedy Center w Waszyngtonie pod dyrekcją Mścisława Roztropowicza (1985), i w Carnegie Hall w Nowym Jorku, gdy dyrygował sam kompozytor (1986), a także w wersji inscenizowanej w Krakowie (1993) – przybrała tam postać dziwnego polskiego Anioła. Muzyka XX i XXI wieku nie miała dla niej tajemnic, wykonywała utwory Hindemitha, Schnittkego, Crumba, Ustwolskiej, Egka. Specjalnie na jej głos pisali polscy twórcy: Juliusz Łuciuk, Krzysztof Baculewski, Piotr Moss, Paweł Szymański, Paweł Mykietyn.

            W zainteresowaniach repertuarowych łączyła barok ze współczesnością. Swój alt o dyspozycjach mahlerowsko-wagnerowskich i dużym wolumenie, potrafiła czynić lekkim i kameralnym. Była mistrzynią pieśni. Wydała płyty monograficzne z liryką Brahmsa, Karłowicza, Moniuszki, Żeleńskiego, Lutosławskiego – miała zresztą w swym dorobku płyt ponad pięćdziesiąt. Wespół z Urszulą Krygier przygotowały, prezentowały na koncertach i nagrały na płyty obszerny wybór duetów słowiańskich i niemieckich. Z wielką inwencją opracowywała scenariusze koncertów studenckich; była pedagogiem śpiewu i wykładowcą literatury wokalnej w Uniwersytecie Muzycznym im. Fryderyka Chopina, a także w Akademii Muzycznej w Gdańsku.

            Była jurorem V Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. St. Moniuszki (2004), który organizuje Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie.