Józefina Reszke

JÓZEFINA RESZKE (4 VI 1855 Warszawa – 22 II 1891 Warszawa), śpiewaczka – sopran. Była córką właścicieli Hotelu Saskiego w Warszawie (matka, Emilia, też śpiewała i występowała z powodzeniem na koncertach). Najmłodsza z trojga rodzeństwa Reszków, będącego ewenementem w dziejach wokalistyki, głos kształciła w Petersburgu, a później we Włoszech. Debiutowała w 1874 roku w Teatro La Fenice w Wenecji jako Małgorzata w Fauście Gounoda, i śpiewała tam czołowe role sopranowe w przedstawieniach innych oper. Gdy została solistką Opery Paryskiej (1875), a potem Teatro Real w Madrycie (1879) i Lizbonie (1882) wykonywała szereg partii w kolejnych operach francuskich: Thomas'a (Ofelia w Hamlecie), Meyerbeera (Walentyna w Hugonotach, Selika w Afrykance), Masseneta (Sita w Le Roi de Lahore), Halévy'ego (Rachela w Żydówce). Ten rodzaj repertuaru największe przyniósł jej uznanie. Śpiewała również tytułową partię Aidy w operze Verdiego w mediolańskiej La Scali (1880) i londyńskiej Covent Garden (1881).

W kwietniu 1883 roku przyjęła propozycję występów w Warszawie, oferując dziewięć spektakli na korzyść Warszawskich Teatrów Rządowych (WTR) pod warunkiem, że dochód z kolejnych dziewięciu zostanie przeznaczony na wskazane przez nią instytucje. Tak się stało. 7 maja 1883 śpiewała w Fauście Gounoda (Małgorzatę), a następnie w Aidzie Verdiego (rolę tytułową) , Afrykance Meyerbeera (Selika), Żydówce Halévy'ego (Rachela), Robercie Diable (Alicja) i Hugonotach (Walentyna) Meyerbeera. Po pierwszej serii opublikowała w „Kurierze Warszawskim” listę beneficjentów. Znaleźli się na niej: chórzyści WTR i muzycy orkiestry, uczniowie gimnazjów, Towarzystwa Pań im. św. Wincentego a Paulo, budujące się gimnazjum na Pradze, Towarzystwo Dobroczynności, starcy i kaleki gminy ewangelicko-augsburskiej, izraelicki szpital dziecięcy, budowa gmachu Zachęty, i in. W sumie wystąpiła wówczas dwadzieścia cztery razy, dodając jeszcze Lohengrina Wagnera (Elza, 16 czerwca). Na koniec tych występów dano widowisko złożone z pojedynczych aktów Fausta, Hugonotów, a także Halki Moniuszki (29 VI), co publiczność przyjęła z wielkim ukontentowaniem. Zdjęcie artystki w kostiumie góralskiej dziewczyny obiegło ówczesne gazety. Obsypano ją kwiatami i wręczono brylantową syrenkę: symbol miasta i uwodzicielskiego śpiewu.

Jej piękny głos o mezzosopranowym brzmieniu i sopranowej skali, a także eleganckie aktorstwo, wszędzie znajdowały uznanie. Zimą 1884 roku pojechała do Paryża, by razem z braćmi wystąpić 1 marca w przedstawieniu Herodiady Masseneta – wykonywanym w języku włoskim i na scenie Théâtre Italien. Józefina wspaniale zaśpiewała partię Salome, brat Jan – proroka Jana Chrzciciela, a drugi brat Edward – Chaldejczyka Fanuela. Przedstawienie obrosło legendą, było jedynym, w jakim wystąpiła cała trójka Reszków, i - stało się w ogóle ostatnim z udziałem Józefiny.

W roku 1885 poślubiła bankiera, melomana i mecenasa instytucji muzycznych, Leopolda Kronenberga; zostawiła scenę i osiadła w Warszawie. Zmarła w parę dni po połogu. Zapisała się w pamięci rodaków jako wspaniała śpiewaczka i artystka o rzadkiej hojności.

 

 

Wg: Słownik Biograficzny teatru polskiego, t. I, Warszawa 1973; E. Szczepańska-Lange Życie muzyczne w Warszawie, w: Historia muzyki polskiej t. V, Romantyzm cz. B, 1850-1900, Warszawa 2010