Julian Dobrski

JULIAN  DOBRSKI (31 XII 1812 [1811?] Nowe – 2 V 1886 Warszawa), śpiewak – tenor. Kształcił głos w Instytucie Muzyki i Deklamacji w Warszawie od 1826 roku, pod kierunkiem Carla Solivy. Zaangażowany w 1832 do działu opery w Teatrze zwanym Narodowym na placu Krasińskich, zadebiutował we wrześniu rolą hrabiego Almavivy w Cyruliku sewilskim Rossiniego, i jako Almaviva wystąpił w przedstawieniu Cyrulika danym 24 lutego 1833 roku na otwarcie nowo zbudowanego Teatru Wielkiego. Szybko stał się ulubieńcem publiczności i tenorem niezawodnym. Śpiewał w popularnych wówczas operach francuskich, jak Zampa czyli Oblubienica marmurowa Hérolda (1834) i Fra Diavolo Aubera, odtwarzał czołowe role we wspaniale wystawianych operach romantycznych,  Meyerbeera Robert Diabeł (1837 – tytułowa) i Aubera Jezioro wieszczek (1843 – Albert), a także m.in. w Napoju miłosnym (1839 – Nemorino) i Łucji z Lammermooru (1844 – Edgar) Donizettiego oraz Normie Belliniego (1845 Pollio).

            W 1848 roku wyjechał, by wziąć udział w wolnościowym zrywie Europy zwanym Wiosną Ludów. Za wstawiennictwem dyrektora Warszawskich Teatrów Rządowych (WTR) Borysa Halperta, i innych wpływowych osobistości na powrót został przyjęty do zespołu Opery, która bez dobrego tenora nie była po prostu w stanie funkcjonować. Zajął wtedy bardzo mocną pozycję w Operze, której, w kontaktach z kolegami, niekiedy nadużywał. Ale ze względu na talent i szczere zaangażowanie w każdy sceniczny występ, wszystko mu wybaczano. Tworzył kolejne świetne role, jako Lionel w Marcie Flotowa (1850), tytułowy Ludwik Rolla w operze Ricciego (1851), i bohaterowie oper Verdiego: tytułowy  Ernani (1851) i Manrico w Trubadurze (1859).

            Przeszedł do historii jako pierwszy, i wyśmienity odtwórca ról moniuszkowskich w prapremierach narodowych oper: Jontek w Halce i Franek we Flisie (1858), a także Stefan w Strasznym dworze (1865). Moniuszko, od 1858 dyrektor opery polskiej w WTR, doceniając wielkość Dobrskiego, też musiał się jemu podporządkować. Wskutek konfliktu z kompozytorem, nie śpiewał Kazimierza w prapremierze Hrabiny (1860); na fali powstańczych nastrojów objął tę rolę w 1863, i dopiero wtedy opera zyskała powodzenie. Był gorącym orędownikiem w ogóle polskiej muzyki, wykonywał polskie pieśni (sam komponował). Wziął udział w wystawieniu opery Otton łucznik z librettem Jana Chęcińskiego napisanej przez teatralnego dyrygenta, Adama Minchejmera (1864). 

            Odważnie dawał wyraz postawie patriotycznej. Śpiewał  na uroczystościach żałobnych po zabitych podczas warszawskiej manifestacji w lutym 1861 roku. W listopadzie 1865 zaśpiewał w kościele na nabożeństwie za dusze tamtych poległych. Zadenuncjował go włoski impresario, Barolomeo Merelli. Zwolniono go z Opery w trybie natychmiastowym i bezwarunkowo. Gdy rozeszła się wieść, że rolą Eleazara w Żydówce 25 listopada  1865 toku  pożegna scenę, publiczność obległa Teatr, a w trakcie, i po przedstawieniu owacjom, objawom żalu i serdeczności nie było końca.  Po dymisji uczył śpiewu w Instytucie Muzycznym.

            Miał ujmującą powierzchowność, grał namiętnie i przejmująco, silnie wzruszał i elektryzował widzów. W ekspresji śpiewu stosował patos, czułość i rozżalenie. Swój tenor piękny, mocny i dobrze wyszkolony, niekiedy forsował, toteż dopadały go długie nawet choroby gardła.

Głosowo i aktorsko predestynowany był do romantycznych ról dramatycznych i jako ich twórca stał się legendą warszawskiego Teatru Wielkiego.

Za: Słownik Biograficzny teatru polskiego, t. I, Warszawa 1973

      A. Wypych-Gawrońska Warszawski teatr operowy w latach 1832-1880, Częstochowa 2005