-
Nota biograficzna
LEOPOLD MATUSZYŃSKI (7 V 1820 Warszawa – 10 XII 1893 Warszawa), śpiewak – tenor, reżyser. Pracował w winiarni, a jednocześnie kształcił głos u Karola Kurpińskiego i grę aktorską u Bonawentury Kudlicza. W Teatrze Wielkim zadebiutował w kwietniu 1841 roku w partii Elvina w Lunatyczce Belliniego i został zaangażowany. Występował w istotnych rolach tenorowych, jak m.in. Almaviva w Cyruliku sewilskim Rossiniego, Massaniello w Niemej z Portici Aubera, Alberto w Jeziorze wieszczek Aubera (1843), Fernando w Szalonym Donizettiego (1844), Piórkiewicz w Loterii Moniuszki (1846), Edgar w Łucji z Lammermoor i Ernest w Don Pasquale Donizettiego oraz Stach w Krakowiakach i Góralach – sięgał też po partie barytonowe. Uczestniczył w przedstawieniach zarówno zespołu opery polskiej, jak i kompanii włoskich. Podczas wykonywania trudnej tenorowej partii Raoula w Hugonotach Meyerbeera (1858) sforsował głos i potem podejmował się z rzadka jedynie łatwiejszych zadań wokalnych (np. roli Dzidziego w Hrabinie Moniuszki, 1860), najchętniej w operetkach (Guillot w Małżeństwie przy latarniach). W 1861 śpiewał, obok innych solistów TW na nabożeństwie żałobnym za ofiary manifestacji.
Od 1852 roku zajmował się reżyserią, a 1 lutego 1854 roku uzyskał prestiżowe naonczas stanowisko reżysera opery Warszawskich Teatrów Rządowych (WTR). Często przez dyrekcję wysyłany był za granicę, by poznawać repertuar i styl inscenizacji scen operowych Niemiec, Francji i Anglii. W rezultacie w tej dziedzinie uważany był za fachowca. W partytury wystawianych oper wpisywał szczegółowe uwagi tyczące ruchu scenicznego chóru, baletu, statystów oraz spojrzeń, gestów i zachowań solistów; w ówczesnych przedstawieniach typu grand opera liczba obecnych na scenie osób wynosiła nierzadko 200-300 osób. Reżyserował opery Marta Flotowa (1858), Otton Łucznik Minchejmera (1864), Faust Gounoda (1865), Trubadur (1859) i Aida Verdiego, Lohengrin Wagnera (1879), Romeo i Julia Gounoda (1888) - także operetki Bursze Suppégo (1867), Piękna Helena Offenbacha (1870), i in.. Były to często premiery polskie, a w przypadku dzieł rodzimych – prapremiery. Staraniom Matuszyńskiego przypisuje się wprowadzenie na scenę Teatru Wielkiego Halki Moniuszki w jego reżyserii (1858) i późniejsze powodzenie opery. Był w Teatrze niestrudzonym poplecznikiem Moniuszki, reżyserem również Hrabiny (1860), Strasznego dworu (1865) i Parii (1869). Hrabinę zagrano 1 czerwca 1876 roku na jubileuszu 35.lecia pracy scenicznej Matuszyńskiego. Halkę zaś dano na benefis „nestora” TW, z okazji pół wieku pracy dla Teatru, 2 lutego 1892 roku.
Pisano, iż „chciwy był na pracę”, toteż przez kilkadziesiąt lat łączył w Teatrze funkcje śpiewaka, reżysera, korepetytora wokalistów i autora przekładów librett. Znał francuski, niemiecki i włoski. Tłumaczył na polski wiele librett operowych, m.in. Wesela Figara Mozarta, Kady Thomasa, Lohengrina Wagnera, Betli Donizettiego – i operetkowych, jak Straganiarki i Orfeusz w piekle Offenbacha. Ceniono go jako pedagoga. Uczył śpiewaków w szkole przy Teatrze Wielkim, a później wykładał grę sceniczną i deklamację w Instytucie Muzycznym.
Wg: Słownik Biograficzny teatru polskiego, t. I, Warszawa 1973
