-
Nota biograficzna
PAULINA RIVOLI (22 VII 1817 [1823?] Wilno – 12 X 1881 Warszawa), śpiewaczka – sopran. Była uczennicą szkoły śpiewu Karola Kurpińskiego przy Teatrze Wielkim, i debiutowała na tej scenie 17 VI 1837 roku w skromnej roli Zulmy we Włoszce w Algierze Rossiniego; niebawem pokazała się w dużo bardziej odpowiedzialnej roli Izabeli w Robercie Diable Meyerbeera. Prasa przyjęła ją przychylnie, w czerwcu 1838 roku została zaangażowana i wkrótce zajęła pozycję czołowej solistki. Musiała mieć sopran liryczno-dramatyczny o dużej skali i wszechstronnych możliwościach, skoro śpiewała m.in. wirtuozowską głosowo rolę Amazylli w operze Ferdynand Cortez Spontiniego (1845), wymagającą Elwiry w Don Juanie Mozarta (1847), koloraturowe partie Gildy w Rigoletto Verdiego i Marii w Córce pułku Donizettiego (1857) oraz partie o tej skali wokalno-ekspresyjnych trudności, jak Rachela w Żydówce Halévy'ego i Walentyna w Hugonotach Meyerbeera.
Do historii polskiej opery przeszła jako pierwsza Halka w operze Moniuszki (1858). Przez długie lata pozostawała we wspomnieniach opinii i publiczności Halką niedoścignioną w tragicznym wyrazie tej postaci i śpiewie, który wzruszał do łez. Wykonywała także partie w kolejnych operach Moniuszki, Zosi we Flisie (1858) i tytułową w Hrabinie (1860). Podczas tej premiery dotknęła ją niedyspozycja głosowa, i postępująca potem choroba gardła zmusiła do ustąpienia ze sceny. Po dwudziestu dwu latach pracy w Teatrze przyznano jej bardzo niską emeryturę. Zmarła w nędzy.
Dwie jej siostry, Julia i Ludwika Rivoli również były śpiewaczkami.
Wg: Słownik Biograficzny teatru polskiego, t. I, Warszawa 1973