Zofia Fedyczkowska

Zofia Fedyczkowska (16 VIII 1900 Leżajsk – 6 IX 1982 Warszawa), śpiewaczka – sopran. Sześciokrotnie wychodziła za mąż i występowała okresowo pod podwójnymi nazwiskami (w Warszawie śpiewała też np. jako Żmigród-Fedyczkowska). Prowadziła burzliwe życie, toteż niektóre fakty z jej biografii budzą wątpliwości. Ukończyła lwowskie Prywatne Gimnazjum Żeńskie Sióstr de Notre Dame, a w 1916 r. Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie z dyplomem pianistki i dyrygentki. Przez rok pracowała jako suflerka w operze, gdzie jej ojciec, Marceli Jakub Fedyczkowski, był inspektorem chórów; uczyła się śpiewu u niego, a później w Wiedniu, Berlinie i Mediolanie. Bez wątpienia wybitnie uzdolniona już jako dziecko występowała w przedstawieniach dramatu, oper i operetek na scenie lwowskiej (1907–1915). W 1919 r. grała w Lublinie i Kielcach, później w Sosnowcu, Wilnie i Bydgoszczy. Od 1922 r. występowała w operetkach i operach w teatrach Lwowa (Nowości, Bagatela, Ukraińska Besida). Od 1924 r. była solistką Opery Poznańskiej. Wykonywała różnorodne partie, liryczno-dramatyczne, dramatyczne, wodewilowe, koloraturowe, a nawet wyższe mezzosopranowe, nie mówiąc o operetkowych. Jeździła na występy gościnne do Katowic, Krakowa, Zakopanego.

Do Opery Warszawskiej została zaangażowana w 1932 r. przez Zrzeszenie Artystów, które objęło Teatr Wielki. W otwierającym sezon Zrzeszenia Fauście Gounoda doskonale wykonała partię Małgorzaty. Później śpiewała tu Hannę w Strasznym dworze Moniuszki i Bronkę w Janku Żeleńskiego, a 31 maja 1932 r. wystąpiła jako tytułowa Manon w operze Masseneta, towarzysząc śpiewającemu gościnnie Janowi Kiepurze. Za wybitną uznano jej kreację Liu w Turandot Pucciniego. Za dyrekcji Janiny Korolewicz-Waydowej (1934–1936) stworzyła na scenie warszawskiej szereg doskonałych wokalnie kreacji, jak Psyche (Eros i Psyche Różyckiego) i tytułowa Iris w operze Mascagniego, w której – jak pisała prasa – przeszła wszystkie swoje dawniejsze sukcesy, zarówno aktorsko, jak i wokalnie. Z kolejnych ról krytyka oceniła wysoko Ulanę w Manru transmitowanej przez radiofonie europejskie 27 lutego 1936 r. z okazji 75. urodzin Paderewskiego, Leę w Dybuku Rokki i Neddę w Pajacach Leoncavalla. Występowała też w operetkach wystawianych wówczas przez Teatr Wielki, jak Kraina uśmiechu Lehára (Liza), Baron cygański Straussa (Saffi), Symfonia miłości [Domek trzech dziewcząt] Bertégo (Lucia Grisi).

Przez dwa lata śpiewała we Lwowie i Poznaniu, a w sezonie 1938/39 była ponownie solistką Opery Warszawskiej, brała m.in. udział w krytykowanym widowisku operetkowym Książę Szirazu. Lata wojny przebyła w Warszawie. Uczestniczyła w koncertach polskich w kawiarni Sztuka i Moda (SiM) przy ul. Królewskiej, udzielała lekcji śpiewu. W trybie nagłych zastępstw (tak napisała w życiorysie) wystąpiła w jawnym Theater der Stadt Warschau. Po wojnie powróciła do Poznania i występowała w swych dawnych rolach przychylnie przyjmowana przez publiczność. W 1953 r. przeniosła się do Warszawy, objąwszy stanowisko korektora językowego i korepetytora wokalistów w Operze Warszawskiej (1953–1958).

Słynęła z niebywałej orientacji muzycznej, szybko się uczyła, dobrze grała na fortepianie, miała znakomitą pamięć muzyczną. Jej sopran posiadał olśniewająco piękny, jasny timbre i gęste brzmienie. Niewysoka, o wielkich oczach i zgrabnej figurze, grała z uniesieniem i niepodrabianym temperamentem; miała zawsze starannie opracowaną aktorską stronę roli. Operowe role wypełniała ładunkiem szczerego dramatyzmu, potrafiła widownię poruszyć do łez nieszczęściem Halki, Jenufy, Butterfly czy Senty. Poruszała się zręcznie i żywo, do roli Neddy w Pajacach wprowadziła taniec o tragicznej ekspresji. Odnosiła sukcesy pedagogiczne: do jej uczniów należeli m.in. Hanna Lisowska i Franciszek. Arno.

Według: Słownik biograficzny teatru polskiego, t. III (w druku)