Anna Grabka

Anna Grabka – pierwsza solistka baletu Teatru Wielkiego w pierwszej połowie 1985 roku. Latem tego roku, wraz z Januszem Mazoniem, związała się z zespołem Hamburg Ballett Johna Neumeiera, gdzie w 1987 roku zajęła pozycję pierwszej solistki. Karierę sceniczną zakończyła w 2001 roku, by poświęcić się pracy pedagoga tańca klasycznego i baletmistrzyni.

Urodziła się w Szczecinie, gdzie w wieku sześciu lat rozpoczęła naukę tańca w ognisku baletowym. W 1980 roku ukończyła warszawską szkołę baletową, ucząc się m.in. pod kierunkiem: Krystyny Popławskiej, Danuty Piaseckiej, Ałły Leniny, Henryka Giero, Hanny Chojnackiej, Giennadija Ledjacha i Leonida Żdanowa. W tym samym roku została zaangażowana do zespołu baletowego Teatru Wielkiego w Warszawie. W 1982 roku zdobyła II nagrodę w kategorii seniorów na IV Ogólnopolskim Konkursie Tańca i Choreografii w Gdańsku. W 1983 roku awansowała na stanowisko solistki baletu warszawskiego, a 1 stycznia 1985 roku otrzymała tytuł pierwszej solistki.

Debiutowała na scenie Teatru Wielkiego jako uczennica, wcielając się w Klarę-dziewczynkę i Księżniczkę Pirlipatę (1973) oraz tańcząc w pas de trois (1974) i w Tańcu chińskim (1976) w szkolnym spektaklu Dziadka do orzechów (chor. G. Ledjach, muz. P. Czajkowski). Po rozpoczęciu pracy zawodowej w teatrze występowała w repertuarze klasycznym i neoklasycznym, tańcząc takie partie, jak: solistka w pas de trois i Narzeczona (1981), pas de quatre (1983) i Odetta-Odylia (1984) w Jeziorze łabędzim (chor. trad. / B. Chaliułow, muz. P. Czajkowski), Przyjaciółka Swanildy (1981), Wskazówka Zegara (1982) i Swanilda (1983) w Coppelii (chor. trad. / A. Messerer, muz. L. Delibes), Kokietka w Karnawale (chor. W. Gruca, muz. R. Schumann, 1981), Przyjaciółka Giselle i Wiła (1981) i solistka w pas de deux I aktu (1982) w Giselle (chor. trad. / A. Gridin, I. Michajliczenko, muz. A. Adam), solistka w Pieśniach Ewy Demarczyk (chor. P. Sokólski, muz. Z. Konieczny, A. Zarycki, 1981), solistka w balecie Zatańczmy jazz (chor. A. Bernard, muz. J. Muniak, 1981), Przyjaciółka Lise (1982) i Lise (1984) w La Fille mal gardée (Córce źle strzeżonej, chor. F. Ashton, muz. F. Hérold), solistka tańców Cigarette (1983) i Flet (1984) w Suite en blanc (chor. S. Lifar, muz. E. Lalo), Dziewczyna z Tamburynem w Szeherezadzie (chor. R. Kuzniecowa, muz. N. Rimski-Korsakow, 1982), M-lle Grahn w Grand pas de quatre (chor. trad. / A. Alonso, muz. C. Pugni, 1982), Driada i Echo w Mitach (chor. T. Kujawa, muz. K. Szymanowski, 1982), Królewna w Historii żołnierza (chor. Z. Rudnicka, muz. I. Strawiński, 1982), Wróżka Violante, Wróżka Złota, Wróżka Fleur de Farine, Wróżka Brylantów, Wróżka Szafirów i Aurora (wszystkie role w 1983) i Wróżka Srebra (1984) w Śpiącej królewnie (chor. trad. / P. Gusiew, muz. P. Czajkowski), Soledad w Popołudniowej sjeście (chor. A. Méndez, muz. E. Lecuona, 1984), Doña Cayetana w Goi (chor. T. Kujawa, muz. J. Rodrigo, J. Turina, 1984), solistka w balecie Miłość i ból, i świat, i marzenie (chor. J. Neumeier, muz. G. Mahler, 1984), Señorita w balecie La Ventana (chor. A. Bournonville, muz. Ch. H. Lumbye, V. C. Holm, 1985), solistka w Serenadzie (chor. G. Balanchine, muz. P. Czajkowski, 1985) oraz Czarownica w Panu Twardowskim (chor. T. Kujawa, muz. L. Różycki, 1985). Z okazji obchodów 200-lecia Polskiego Baletu w 1985 roku została odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi.

Jesienią 1985 roku podpisała kontrakt z zespołem Hamburg Ballett. Sezon 1986/87 rozpoczęła już jako solistka, a w rok później została pierwszą solistką. Występowała tam głównie w choreografiach Johna Neumeiera, m.in. jako: Aza w balecie Peer Gynt (muz. A. Schnittke), solistka w Fünfte Sinfonie von Gustav Mahler (V Symfonia Gustawa Mahlera), Windows on Mozart (muz. W. A. Mozart, A. Schnittke, L. van Beethoven) i w Requiem (muz. W. A. Mozart), Odetta w Illusionen – wie „Schwanensee” (Iluzje – jak „Jezioro łabędzie”, muz. P. Czajkowski), Louise w Der Nußknacker (Dziadek do orzechów, muz. P. Czajkowski), Manon Lesceaux w Die Kameliendame (Dama Kameliowa, muz. F. Chopin), Księżniczka Aurora i Księżniczka Florina w Dornröschen (Śpiąca królewna, muz. P. Czajkowski), Hipolita-Tytania w Ein Sommernachtstraum (Sen nocy letniej, muz. F. Mendelssohn Bartholdy, G. Ligeti i tradycyjna muzyka katarynkowa), Młoda Dziewczyna w Der Feuervogel (Ognisty ptak, muz. I. Strawiński), Rozalinda i Celia w balecie Wie es euch gefallt (Jak się wam podoba, muz. W. A. Mozart), Macocha w A Cinderella Story (Historia Kopciuszka, muz. S. Prokofiew), Brangien w balecie Tristan (muz. H. W. Henze), Pani Capuletti w Romeo und Julia (Romeo i Julia, muz. S. Prokofiew), Diana w Sylvii (muz. L. Delibes), Eleonora Bereda w balecie Nijinsky (Niżyński, muz. F. Chopin, R. Schumann, N. Rimski-Korsakow, D. Szostakowicz), Atena w Odyssee (Odysea, muz. G. Couroupos), a także solistka w baletach: Bach-Suite 3 (muz. J. S. Bach), Shall We Dance? (muz. G. Gershwin), Dritte Sinfonie von Gustav Mahler (III Symfonia Gustava Mahlera), Vierte Sinfonie von Gustav Mahler (IV Symfonia Gustava Mahlera), Matthäus-Passion (Pasja św. Mateusza, muz. J. S. Bach), Now and Then (muz. M. Ravel), In the Between (muz. G. Mahler), Désir (muz. A. Skriabin) i Bernstein Dances (muz. L. Bernstein). Na pożegnanie ze sceną Neumeier stworzył dla niej specjalną wersję roli Berty w swojej inscenizacji Giselle (wg chor. J. Perrota, J. Corallego i M. Petipy, muz. A. Adam).

Występowała tam także w realizacjach innych choreografów, jako: Tatiana w balecie Onegin Johna Cranko (Oniegin, muz. P. Czajkowski), Czarna w She Was Black Matsa Eka (muz. H. M. Górecki) oraz solistka w dwuosobowym balecie Opus 1 Johna Cranko (muz. A. Webern), w There is the Time José Limóna (muz. N. Dello Joio), Jacobson-Miniaturen Leonida Jacobsona (muz. V. Bellini, W. A. Mozart, C. Debussy, A. Berg), Serenade (Serenada, muz. P. Czajkowski) i Theme and Variations (Temat z wariacjami, muz. P. Czajkowski) George’a Balanchine’a, New Sleep Williama Forsythe’a (muz. T. Willems) oraz The Leaves Are Fading Anthony Tudora (muz. A. Dvořák). Z zespołem Hamburg Ballett gościła na scenach Teatru Maryjskiego w Petersburgu, Teatru Bolszoj w Moskwie, Opery Paryskiej oraz wielu innych teatrów w Europie, Azji, Ameryki Północnej i Południowej. W 2001 roku zakończyła oficjalnie karierę sceniczną, ale jeszcze do 2003 roku niejednokrotnie występowała gościnnie w repertuarze Hamburg Ballett. Od 2002 roku bywała również asystentką Johna Neumeiera i prowadziła zajęcia z młodzieżą w hamburskiej szkole baletowej.

Już wcześniej, bo w 1984 roku ukończyła studia z zakresu pedagogiki baletowej w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (obecnym Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina), gdzie w 2002 roku uzyskała także tytuł magistra. W 1997 roku nawiązała współpracę i prowadziła treningi z zespołem baletowym Thoss-TanzKompanie w Kilonii i Hanowerze. Od 2003 roku mieszka na stałe w Szwajcarii. Od tego czasu prowadziła gościnnie lekcje w Balecie Bawarskim w Monachium, English National Ballet w Londynie, Operze w Göteborgu, Northern Ballet Theatre, Narodowym Balecie Finlandii, Het Nationale Ballet w Amsterdamie i Queensland Ballet. W latach 2005-08 ściśle współpracowała jako baletmistrzyni ze Królewskim Baletem Szwedzkim w Sztokholmie. Od 2008 roku jest pedagogiem tańca klasycznego w Tanz Akademie Zürich, podlegającej tamtejszej Hochschule der Künste. W 2010 roku była asystentką francuskiego choreografa Patrice'a Barta przy prapremierowej realizacji jego baletu Chopin, artysta romantyczny w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Zasiada w jury konkursów baletowych w różnych krajach; była m.in. jurorką XIII Ogólnopolskiego Konkursu Tańca im. Wojciecha Wiesiołłowskiego w Gdańsku (2013). Często zapraszana jest do prowadzenia stażów tanecznych dla młodzieży baletowej we Włoszech, Portugalii i Szwecji.

Joanna Sibilska-Siudym