Bernard Ładysz

Bernard
Ładysz
śpiewak, bas-baryton, asystent reżysera
Wilno
  • „Il maestro di cappella” Domenico Cimarosa 06-02-1971

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Diabły z Loudun” Krzysztof Penderecki 08-06-1975

  • „Diabły z Loudun” Krzysztof Penderecki 08-06-1975

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Diabły z Loudun” Krzysztof Penderecki 08-06-1975

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • Ładysz Bernard (fotografia)

    Marek Holzman

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Faust z Nocą Walpurgii” Charles Gounod 28-07-1956

  • „Faust z Nocą Walpurgii” Charles Gounod 28-07-1956

  • „Jolanta” Piotr Czajkowski 21-04-1955

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Don Carlos” Giuseppe Verdi 02-12-1965

  • „Oedipus Rex” Igor Strawiński 11-12-1965

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Il maestro di cappella” Domenico Cimarosa 06-02-1971

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Don Carlos” - Giuseppe Verdi 12-02-1964

  • „Il maestro di cappella” Domenico Cimarosa 06-02-1971

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Borys Godunow” Modest Musogrski 31-01-1960

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • „Halka” Stanisław Moniuszko 21-11-1965

    Janusz Czarnecki

  • „Jolanta” Piotr Czajkowski 21-04-1955

  • „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 08-05-1993

    Jacek Giluń

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • „Borys Godunow” Modest Musogrski 31-01-1960

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • Ładysz Bernard (fotografia)

    Marek Holzman

  • „Straszny Dwór” Stanisław Moniuszko 20-11-1965

    Janusz Czarnecki

Nota biograficzna

BERNARD ŁADYSZ, śpiewak – bas-baryton. Urodził się na wileńskim Zarzeczu, i miękka, kresowa intonacja wymowy stanowiła charakterystyczną cechę jego śpiewu. Zaczynał, wraz z ojcem i braćmi, w chórze kościoła oo. Bernardynów. Walcząc w czasie wojny w III Brygadzie wileńskiej AK pod pseudonimem „Janosik”, zdobył stopień sierżanta. Uczestniczył w akcjach „Burza” i „Ostra Brama”. Uciekł spod kul plutonu egzekucyjnego; schwytany, znalazł się w obozie pracy w Kałudze nad Oką, i rąbał pod knutem las. W 1946 roku przedostał się do Polski. W Warszawie zaczepił się jako pomocnik magazyniera w Zjednoczeniu Przemysłu Konfekcyjnego. Przyjęto go na solistę do Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego i do Wyższej Szkoły Muzycznej im. Chopina. Zwyciężył w konkursie wokalnym YMCA w Warszawie (1947); jako nagrodę specjalną otrzymał płaszcz i kapelusz ze znanej warszawskiej firmy Stefan Cieszkowski. Uzyskał wysokie nagrody na festiwalach w Budapeszcie (1949) i Berlinie (1951). Po debiucie w Operze Warszawskiej, podobno w nagłym zastępstwie, jako Książę Gremin w Eugeniuszu Onieginie Czajkowskiego (1 grudzień 1950), został solistą tej sceny. Na dłużej przyrósł do roli Stolnika w Halce Moniuszki, a chociaż potem nieprześcignionym był Skołubą w Strasznym dworze Moniuszki, wcześniej dziesiątki razy odtwarzał Zbigniewa. Wcielił się w postać Króla René w Jolancie Czajkowskiego (1955).

W 1956 roku wygrał międzynarodowy konkurs wokalny w Vercelli uzyskując Il Primo Premio Assoluto. Zaangażowano go (na krótko) do Teatro Massimo w Palermo, a dyrekcja La Scali urządziła laureatom konkursu wielkie tournée po miastach Europy. Za partnerów Ładysz miał wtedy, spośród największych, Victorię de Los Angeles, Antoniettę Stellę, Franco Corellego, i basy Cesarego Siepię, Borisa Christowa, Mikołaja Giaurowa. Sławny dyrygent Tullio Serafin zaprosił go później do rejestracji w Londynie dla Columbii (1959) partii Rajmunda w Łucji z Lammermoor Donizettiego z Marią Callas w roli tytułowej.

W grudniu 1956, świeżo po triumfach we Włoszech, pojawił się w Warszawie na scenie „Romy” w przedstawieniu Fausta Gounoda jako Mefisto, z doprawionym haczykowatym nosem, w ostrej charakteryzacji, łyskający bielą zębów, w kapeluszu z piórkiem, niby szlachetka z kordem przy boku – bies, a jednak człowiek, pisano. Publiczność, co obsiadła wszystkie krzesła i obstawiła ściany, przywitała go huraganem braw. Rolę życia stworzył w Borysie Godunowie Musorgskiego (1960) w reżyserii Bardiniego pod batutą Jerzego Semkowa. Wystąpił w niej w Teatrze Bolszom w Moskwie (1963), i w innych teatrach zagranicznych, a także w nowej warszawskiej inscenizacji (1972). Do legendy przeszedł jego Król Filip, zwłaszcza w scenie z Wielkim Inkwizytorem, czyli młodym Markiem Dąbrowskim - w Don Carlosie Verdiego, fantastycznie w Warszawie wystawionym przez Czechów, Ladislava Štrosa i Josefa Svobodę (1964). W albumie Polskiego Radia dokumentującym jego śpiewaczy talent (PRCD 3CD 521-523, 2004) znajduje się ta scena nagrana przez samego Ładysza: dwie postaci artysta różnicuje barwą głosu. Wyśmienity był w czterech diabolicznych wcieleniach Lindorfa w Opowieściach Hoffmanna Offenbacha (1962).

Inną grupę jego ról stanowią włoskie komediowe. Bawił publiczność tytułowym Don Pasquale (1961) w reżyserii Bardiniego. Jako safandułę Uberta przy uroczej Bognie Sokorskiej oglądała go skromna naonczas widownia telewizyjna w La serva padrona Pergolesiego transmitowanej z foyer Filharmonii Narodowej, a później w łazienkowskim Teatrze w Starej Pomarańczarni. Urodzony aktor, dosłownie do spazmów śmiechu doprowadzał w monodramie Cimarosy Il maestro di capella na Scenie Kameralnej stołecznego Teatru Wielkiego (1971).

W początku roku 1966 roku przyszedł do niego Krzysztof Penderecki - wtedy u progu sławy - prosząc o udział w premierze Pasji wg św. Łukasza w katedrze w niemieckim Münster. Ładysz poczuł się w jego muzyce jak ryba w wodzie. Przez piętnaście lat uczestniczył w prawykonaniach kolejnych dzieł Pendereckiego: Dies irae, Kosmogonii, obu częściach Jutrzni i Te Deum, a także w hamburskiej prapremierze Diabłów z Loudun (1969) jako Ojciec Barré, „doprawdy infernalny ze swą wściekłością i potężnym basem inkwizytor-egzorcysta” napisał Jerzy Waldorff obecny na premierze. Całe wykonanie utrwaliła płyta Philipsa. Zjeździł świat będąc solistą tych utworów.

Cechowała Ładysza rzadka u śpiewaków wszechstronność. Tworzył kreacje w repertuarze rodzimym, rosyjskim i włoskim, w dziełach współczesnych, w pieśniach i piosenkach. W Teatrze czuł się spętany. Drażnili go partnerzy, reżyserzy, niskie pensje, rygory pracy, kolejni dyrektorzy. Lubił brygadzistów sceny i garderobianych. Drwił z zasad higieny głosu i przygotowywania roli. Ot, zajmował się tym co zwykle, a potem szedł do Opery i ubierał kostium. „Inaczej kłamałbym na scenie” rzekł. Rzeczywiście, nie kłamał. Zawsze był Ładyszem, a jednocześnie człowiekiem, którego akurat grał. Tę zdolność wykorzystywał film. Grał u Wajdy w Ziemi obiecanej, u Konwickiego w Dolinie Issy, u Hoffmana w Ogniem i mieczem i Znachorze. Macierzysty Teatr Wielki opuścił w atmosferze konfliktu (1979), ale za sceną zatęsknił. Zagrał organistę Miechodmucha w Krakowiakach i Góralach Bogusławskiego/Stefaniego (1991) bardzo serdecznie przyjmowany przez publiczność, a potem Tewje Mleczarza w Skrzypku na dachu Bocka (1993). W 2008 roku warszawska Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina przyznała mu tytuł doktora honoris causa.

20 XII 2012 Teatr Wielki urządził mu uroczysty jubileusz 90. urodzin: Bernard Ładysz z małżonką Leokadią zasiadł na scenie, wyświetlano fragmenty przedstawień i filmów z jego udziałem, w przepastnym wnętrzu Teatru rozlegał się, płynący z nagrań jego niepowtarzalny bas.

 

Inscenizacje (1)

  • asystent reżysera, Konsul, 19.01.1973

Multimedia

Zdjęcia

  • „Il maestro di cappella” Domenico Cimarosa 06-02-1971

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Diabły z Loudun” Krzysztof Penderecki 08-06-1975

  • „Diabły z Loudun” Krzysztof Penderecki 08-06-1975

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Diabły z Loudun” Krzysztof Penderecki 08-06-1975

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • Ładysz Bernard (fotografia)

    Marek Holzman

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Faust z Nocą Walpurgii” Charles Gounod 28-07-1956

  • „Faust z Nocą Walpurgii” Charles Gounod 28-07-1956

  • „Jolanta” Piotr Czajkowski 21-04-1955

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Don Carlos” Giuseppe Verdi 02-12-1965

  • „Oedipus Rex” Igor Strawiński 11-12-1965

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Il maestro di cappella” Domenico Cimarosa 06-02-1971

  • „Don Pasquale” Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • „Don Carlos” - Giuseppe Verdi 12-02-1964

  • „Il maestro di cappella” Domenico Cimarosa 06-02-1971

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • „Borys Godunow” Modest Musogrski 31-01-1960

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • „Halka” Stanisław Moniuszko 21-11-1965

    Janusz Czarnecki

  • „Jolanta” Piotr Czajkowski 21-04-1955

  • „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 08-05-1993

    Jacek Giluń

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • Ładysz Bernard (fotografia)

  • „Borys Godunow” Modest Musogrski 31-01-1960

  • „Borys Godunow” Modest Musorgski 30-12-1972

  • Ładysz Bernard (fotografia)

    Marek Holzman

  • „Straszny Dwór” Stanisław Moniuszko 20-11-1965

    Janusz Czarnecki

Druki teatralne

  • Wkładka obsadowa „Oedipus Rex” Igor Strawiński

  • Afisz repertaurowy. 20.11.1965 – 30.11.1965

  • Afisz premierowy „Halka” Stanisław Moniuszko 31-05-1953

  • Afisz „Krakowiacy i Górale czyli Cud mniemany” Wojciech Bogusławski Gala Teraz Polska 03-05-1993

  • Wkładka Obsadowa.„Krakowiacy i Górale czyli Cud mniemany” Wojciech Bogusławski 24-01-1993

  • Afisz „Straszny Dwór” z dnia 17-07-1952. Państwowa Opera w Warszawie Hala Mirowska

  • Wkładka obsadowa „Oedipus Rex” Igor Strawiński

  • Afisz. „Don Carlos” Giuseppe Verdi 03-11-1974

  • Wkładka obsadowa. „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 09-05-1993

  • Afisz premierowy. „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 08-05-1993, 09-05-1993, 22-05-1993, 23-05-1993. W siedemdziesiąte urodziny kompozytora

  • Wkładka obsadowa. „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 08-05-1993

  • Wkładka obsadowa. „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 06-06-1993

  • Wkładka obsadowa. „Kynolog w rozterce” Henryk Czyż 13-02-1994

  • Afisz „Halka” Stanisław Moniuszko 01-01-1978 W 120 rocznice premiery Warszawskiej

  • Sztrajfa. „Don Carlos” Giuseppe Verdi 28-05-1967. Występ gościnny dyrygenta Państwowej Opery w Wiedniu, Hansa Swarowskiego

  • Afisz. „Halka” Stanisław Moniuszko 21-11-1965 Otwarcie Teatru Wielkiego

  • Afisz. „Halka” Stanisław Moniuszko 31-10-1968 setne Przedstawienie

  • Afisz premierowy „Straszny Dwór” Stanisław Moniuszko 20-11-1965

  • Wkładka obsadowa. „Diabły z Loudon” Krzysztof Penderecki 10-06-1975

  • Afisz. Setne przedstawienie „Straszny Dwór” Stanisław Moniuszko 19-10-1968

  • Afisz „Krakowiacy i Górale czyli Cud mniemany” Wojciech Bogusławski 25-02-1994, 26-02-1994. 200 lecie premiery

  • Wkładka obsadowa „Halka” Stanisław Moniuszko 26-10-1975

  • Afisz. „Diabły z Loudon” Krzysztof Penderecki 08-06-1975, 10-06-1975

  • Wkładka Obsadowa, "Don Pasquale" Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • Afisz Premierowy, "Don Pasquale" Gaetano Donizetti 21-02-1961

  • Wkładka Obsadowa.„Krakowiacy i Górale czyli Cud mniemany” Wojciech Bogusławski 23-11-1991 Premiera A

  • Afisz premierowy. „Borys Godunow” Modest Musorgski 31-01-1960

  • Afisz Prapremierowy. „Białowłosa”, Henryk Czyż, 24-11-1962, 25-11-1962

  • Afisz Premierowy Wieczoru Operowego. „Jolanta” Piotr Czajkowski, „Wieczór Prządek” Zoltan Kodaly 21-04-1955 Państwowa Opera w Warszawie

  • Wkładka obsadowa „Straszny dwór”- Stanisław Moniuszko 25-06-1972

  • Afisz premierowy „Faust" z „Nocą Walpurgii” Charles Gounod 28-07-1956, 29-07-1956. Państwowa Opera w Warszawie

  • Wkładka premierowa „Faust z Nocą Walpurgii” Charles Gounod 28-07-1956

  • Program repertaurowy 12-1981 Teatr Wielki