Tadeusz Matacz

Pierwszy solista baletu Teatru Wielkiego w latach 1979-83, później solista zespołu Danza Viva w Badisches Staatstheater w Karlsruhe (1984-92), a w latach 1992-98 pedagog i baletmistrz tego teatru. Także choreograf. Od 1999 roku dyrektor i nauczyciel znanej Szkoły Baletowej im. Johna Cranko (John Cranko Schule) w Stuttgarcie. Mąż Barbary Rajskiej, z domu Zaręby, pierwszej solistki baletu Teatru Wielkiego w latach 1976-83.

Urodził się w Warszawie. W 1977 roku ukończył tutejszą szkołę baletową, gdzie uczył się m.in. pod kierunkiem Haliny Baurskiej oraz radzieckich pedagogów Giennadija Ledjacha i Leonida Żdanowa. Jeszcze jako uczeń, w 1973 roku wystąpił na scenie Teatru Wielkiego w roli Drosselmeyera w uczniowskim przedstawieniu Dziadka do orzechów (muz. P. Czajkowski) w choreografii dyrektora artystycznego szkoły baletowej, Gennadija Ledjacha. Trzy lata później zatańczył w tym samym przedstawieniu główną męską rolę dorosłego Dziadka do Orzechów. W klasie maturalnej jego edukacją taneczną zajął się Leonid Żdanow. Za jego sugestią, po otrzymaniu dyplomu w 1976 roku, pozostał jeszcze rok w szkole, aby doskonalić swoje umiejętności taneczne. Pod opieką tego pedagoga zaczął też sam prowadzić lekcje tańca klasycznego w młodszych klasach szkoły. Żdanow przygotował go wtedy również do udziału w Międzynarodowym Konkursie Baletowym w Moskwie i opracował z nim rolę Księcia Zygfryda, którą w 1977 roku młody tancerz zadebiutował w przedstawieniu Teatru Wielkiego. W tym samym roku rozpoczął pracę jako koryfej baletu, a w sezonie 1978/79 był już solistą. W 1979 roku został laureatem III Konkursu Tańca Scenicznego i Choreografii w Gdańsku; zdobył tam I nagrodę (ex aequo z Ireneuszem Wiśniewskim) w grupie seniorów oraz nagrodę dla najlepszej pary (wspólnie z Ewą Głowacką). Sezon 1979/80 rozpoczął już w Teatrze Wielkim jako pierwszy solista baletu. Z kolei w 1980 roku w duecie z Ewą Głowacką otrzymał VIII nagrodę na III Światowym Konkursie Baletowym w Osace.

W Teatrze Wielkim tańczył w repertuarze klasycznym i neoklasycznym. Występował m.in. jako: Przyjaciel Colasa (1977) i Colas (1981) w La Fille mal gardée (Córke źle strzeżonej, chor. F. Ashton, muz. F. Hérold), Adorator Anny (1977) i Stanisław (1980) w balecie Stanisław i Anna Oświęcimowie (chor. W. Gruca, muz. M. Karłowicz, 1977), Solista I w Symfonii g-moll (chor. H. Konwiński, muz. W. A. Mozart, 1978), Tezeusz w Fedrze (chor. S. Lifar, muz. G. Auric, 1978), solista Adagia i Tematu z wariacjami w balecie Suite en blanc ( chor. S. Lifar, muz. É. Lalo, 1978), Wędrowiec w Placach miast (chor. Yuriko, muz. A. Jarzębski, 1978), solista w Celebracjach (chor. Yuriko, muz. A. Vivaldi, 1978) i Tańcach dla tancerzy (chor. Yuriko, muz. A. Vivaldi, 1978), Stiepan w Zalotach (chor. J. Graczyk, muz. R. Szczedrin, 1979), Arbienin w Maskaradzie (chor. w. Gruca, muz. A. Chaczaturian, 1979), Zeman w Szeherezadzie (chor. R. Kuzniecowa, muz. N. Rimski-Korsakow, 1979), Książę Albert w Giselle (chor. trad. / A. Gridin, I. Michajliczenko, muz. A. Adam, 1979), solista w Symfonii klasycznej (chor. W. Jelizariew, muz. S. Prokofiew, 1979), Toreador w Carmen (chor. W. Jelizariew , muz. G. Bizet / R. Szczedrin, 1980), Poeta w Sylfidach (chor. M. Fokin / R. Kuzniecowa, muz. F. Chopin, 1980), solista w Pas de trois (chor. A. Méndez, muz. M. Mauri, 1980), Adam w Stworzeniu świata (chor. M. Kůra, muz. A. Pietrow, 1981), On-Dorosły w Fantazjach (chor. E. Walter, muz. P. Czajkowski, 1981), Harnaś w Harnasiach (chor. T. Kujawa, muz. K. Szymanowski, 1982) oraz Książę Désiré i Książę Avenant w Śpiącej królewnie (chor. trad. / P. Gusiew, muz. P. Czajkowski, 1983).

W 1983 roku wyjechał z Barbarą Rajską do Niemiec i wraz z nią zaangażował się w zespole Danza Viva pod dyrekcją Germinala Casado w Badisches Staaststheater w Karlsruhe, gdzie w rok później został solistą. Występował tam w partiach solowych w takich m.in. baletach, jak: Die drei Musketiere (Trzej muszkieterowie, chor. G. Casado, muz. M.-A. Charpentier, F. Couperin, G. F. Händel, J.-B. Lully, 1984) i Lorca, o así que pasen cincuenta años (chor. G. Casado, muz. I. Albéniz, M. de Falla, E. Granados, F. G. Lorca, P. Sorozábal, 1986). Od 1988 roku pełnił tam także funkcję pedagoga.

W 1992 roku zakończył karierę taneczną, a potem do 1998 roku był baletmistrzem, asystentem i choreografem Badisches Staaststheater w Karlsruhe. Opracował wiele choreografii do oper, operetek i musicali; do takich spektakli, jak: Borys Godynow (muz. M. Musorgski), Kniaź Igor (muz. A. Borodin), Salome (muz. R. Strauss), Wojna i pokój (muz. S. Prokofiew), Ariadna na Naxos (muz. R. Strauss), Dama pikowa (muz. P. Czajkowski), Moc przeznaczenia (muz. G. Verdi), Noc w Wenecji (muz. J. Strauss), Student żebrak (muz. K. Millöcker), Frau Luna (muz. P. Lincke), My Fair Lady (muz. F. Loewe), Człowiek z La Manchy (muz. M. Leigh), Kabaret (muz. J. Kandera), Evita (muz. L. Webber), Linia 1 (muz. B. Heymann), Skrzypek na dachu (muz. J. Bock), Hrabina Marica (muz. E. Kálmán), Lisek Chytrusek (muz. L. Jánaček), Czarna maska (muz. K. Penderecki), Sprzedana narzeczona (muz. B. Smetana). Był też w latach 90-tych zapraszany jako pedagog gościnny przez takie zespoły, jak: Ballett Frankfurt, Théâtre Capitole w Tuluzie, Teatr Wielki w Warszawie i Stuttgarter Ballett w Stuttgarcie. W 1999 roku przygotował również choreografię do operetki Student żebrak (muz. K. Millöcker, reż. G. Könemann) w poznańskim Teatrze Wielkim.

W 1998 roku wygrał konkurs na stanowisko dyrektora John Cranko Schule w Stuttgarcie i od 1999 roku piastuje to stanowisko, będąc jednocześnie pedagogiem tańca klasycznego i teorii tańca. Był jurorem na wielu konkursach baletowych, jak: Międzynarodowy Konkurs Baletowy w Warnie (2000, 2002, 2004, 2008, 2010), Prix de Lausanne (2005, 2007), Japan Grand Prix w Tokio (2000-12), Youth America Grand Prix (2000-15), Tanzolymp International Ballet Festival w Berlinie (2005-09, 2011-12) oraz International Ballet Competition w Indianapolis (2015).

Joanna Sibilska-Siudym