Zdzisław Górzyński

Zdzisław
Górzyński
dyrygent, kierownictwo muzyczne, kierownik chóru (chórmistrz)
11.1895
Kraków
22.11.1977
Warszawa

  • Górzyński Zdzisław (fotografia)

    Andrzej Zborski

  • Otwarcie Teatru Wielkiego w Warszawie 19-11-1965

    Andrzej Zborski

  • Górzyński Zdzisław (fotografia)

  • Górzyński Zdzisław (fotografia)

    Andrzej Zborski

  • Otwarcie Teatru Wielkiego w Warszawie 19-11-1965

    Andrzej Zborski

  • Otwarcie Teatru Wielkiego w Warszawie 19-11-1965

    Andrzej Zborski

Nota biograficzna

ZDZISŁAW GÓRZYŃSKI (23 lub 25 IX 1895 Kraków – 22 XI 1977), dyrygent – dyrektor teatru. Ojciec i bracia byli muzykami. On sam kształcił się w Krakowie (1902–1913) i przez rok w Wiedniu (1914–1915), gdzie studiował dyrygenturę u Franza Schalka. Po powrocie do Krakowa dyrygował tu przedstawieniami operowymi i operetkowymi, latem – w Krynicy, ponadto we Lwowie (1917–1921), następnie w warszawskim Teatrze Nowości (1921–1924). Jego niewyczerpana aktywność obejmowała zarówno objazdowe zespoły operetkowe, jak scenę operowo-operetkową Teatru Polskiego w Katowicach (1924–1926). Na wiosnę 1926 r. przygotował premierę Halki Moniuszki w Volksoper w Wiedniu. W sezonie 1927/28 dy­rygował w warszawskich teatrzykach (m.in. Karuzela, Morskie Oko). W czerwcu 1928 r. pierwszy raz wystąpił w Teatrze Wielkim, prowadząc Opowieści Hoffmanna Offenbacha, i został zaanga­żowany, lecz tylko na jeden sezon. Po dwóch latach dyrygenckiej działalności we Lwowie (1930–1932) powrócił do Warszawy, prowadził tam przedstawienia w teatrzykach (m.in. Cyganeria, Stara Banda) i kierował (od 1935) Małą Orkiestrą Polskiego Radia. Przetrwał wojnę i okupację w Warszawie – akom­paniował na koncertach konspiracyjnych i udzielał lekcji. Potem objął dyrekcję w Filharmonii w Łodzi, od 1948 r. Opery Poznańskiej, następnie sprawował kierownictwo artystyczne (i okresowo dyrekcję) w Operze Warszawskiej (1949–1954). Przygotował wówczas m.in. udane premiery Goplany Żeleńskiego, Cyganerii Pucciniego i Traviaty Verdiego. W latach 1954–1963 był chwalonym dyrektorem Opery Poznańskiej.

            Od 1961 r. współpracował jako dyrygent z Operą Warszawską. Poprowadził tu premiery Manru Paderewskiego (1961), a za dyrekcji Bohdana Wodiczki Opowieści Hoffmanna (1962) i polską premierę opery Weilla Rozkwit i upadek miasta Mahagonny (1963). W serii czterech premier danych na otwarcie odbudowanego Teatru Wielkiego w 1965 r. dyrygował aż dwiema: Halką, którą uznano za najlepsze przedstawienie inauguracji, i baletem Różyckiego Pan Twardowski. Od 6 kwietnia 1966 r. do 31 sierpnia 1967 r. był dyrektorem muzycznym Teatru Wielkiego, w sezonie 1967/68 jego kierownikiem artystycznym i do przejścia na emeryturę dyrygentem (1971). Przygotowywał zwykle opery z tzw. żelaznego repertuaru, jak Faust Gounoda (1966), Eugeniusz Oniegin Czajkowskiego (1967), Madame Butterfly Pucciniego (1968), lecz także poprowadził premierę polskiego dzieła współczesnego: Buntu żaków Szeligowskiego (1967). Jego popis stanowiła Carmen Bizeta (1967); dyrygując dwa pierwsze akty tej opery, obchodził na scenie Teatru Wielkiego 11 września 1975 roku jubileusz 60-lecia pracy artystycznej.

            Doświadczenie wyniesione z uprawiania muzyki operetkowej i popularnej dało jego batucie lekkość, precyzję i wspaniałe poczucie rytmu. Z jego drobnej postaci emanował temperament, interpretacje pełne były wewnętrznego napięcia i odznaczały się właściwie dozowaną dynamiką. Przedstawienia, którymi dyrygował, miały odpowiednie proporcje brzmieniowe między śpiewakami i orkiestrą oraz wysoki poziom muzyczny – potwierdzają to ich dźwiękowe rejestracje.

                                   Za: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, t. II, Warszawa 1994

Inscenizacje (16)

Multimedia

Zdjęcia

  • Górzyński Zdzisław (fotografia)

    Andrzej Zborski

  • Otwarcie Teatru Wielkiego w Warszawie 19-11-1965

    Andrzej Zborski

  • Górzyński Zdzisław (fotografia)

  • Górzyński Zdzisław (fotografia)

    Andrzej Zborski

  • Otwarcie Teatru Wielkiego w Warszawie 19-11-1965

    Andrzej Zborski

  • Otwarcie Teatru Wielkiego w Warszawie 19-11-1965

    Andrzej Zborski

Druki teatralne

  • Afisz premierowy wieczoru „Miniatury baletowe” 1968-02-11, Salon warszawski / Voci / Samotność

  • Wkładka Obsadowa. ,,Goplana", Władysław Żeleński, 25-04-1950

  • Afisz „Straszny Dwór” z dnia 17-07-1952. Państwowa Opera w Warszawie Hala Mirowska

  • Fotokopia afisza. ,,Goplana" Władysław Żeleński 30-12-1949. Inauguracja sezonu operowego 1949/1950 w Państwowej Operze i Filharmoni w Warszawie

  • Afisz repertaurowy. 20.11.1965 – 30.11.1965

  • Afisz Premierowy „Manru” Ignacy Paderewski, 25-11-1961, 26-11-1961

  • Program. „Manru” Ignacy Paderewski 25-11-1961. Państwowa Opera w Warszawie

  • Afisz premierowy. „Don Kichot” Ludwik A. Minkus 1967-03-05

  • Afisz. Setne przedstawienie „Straszny Dwór” Stanisław Moniuszko 19-10-1968

  • Afisz Repertuarowy 28-08-1950 – 03-09-1950

  • Afisz Repertuarowy 23-04-1951 – 29-04-1951

  • „Faust z Nocą Walpurgii” Charles Gounoud 06-04-1966, Wkładka obsadowa premierowa

  • Afisz ,,Goplana" Władysław Żeleński 30-12-1949. Inauguracja sezonu operowego 1949/1950 w Państwowej Operze i Filharmoni w Warszawie

  • Afisz premierowy. „Hrabina” Stanisław Moniuszko 29-06-1951

  • Afisz. „Halka” Stanisław Moniuszko 21-11-1965 Otwarcie Teatru Wielkiego

  • Wkładka premierowa. „Pan Twardowski” Ludomir Różycki 1951-02-16

  • Afisz „Carmen” Georges Bizet 11-09-1975. Jubileusz 60-lecia pracy artystycznej Zdzisława Górzyńskiego

  • Wkładka obsadowa „Pan Twardowski” Ludomir Różycki 23-10-1951

  • Afisz premierowy „Pan Twardowski” Ludomir Różycki 1951-02-16

  • Afisz obsadowy „Harnasie” Karol Szymanowski 1952-07-12

  • Wkładka obsadowa „Carmen” Georges Bizet 16-07-1967

  • Afisz premierowy „Harnasie” Karol Szymanowski 1951-12-29

  • Afisz obsadowy „Pan Twardowski” Ludomir Różycki 1952-12-13

  • Afisz premierowy „Francesca da Rimini”, „Giselle” 1968-04-20