Edward Wejsis
Nota biograficzna
EDWARD WEJSIS (18 XII 1900 Warszawa – 5 VI 1985 Warszawa), śpiewak – tenor, sufler. Był synem Fryderyka, tragarza fortepianów w firmie „J. Kerntopf i Syn”. W 1912 r. mimo ciężkich warunków materialnych podjął studia w Warszawskim Konserwatorium w zakresie gry na fortepianie (u Tadeusza Sygietyńskiego), śpiewu (u Marii Trąmpczyńskiej i Edmunda Heintzego, prywatnie u Stefana Beliny-Skupiewskiego) oraz opery (w klasie Aleksandra Zelwerowicza). Dyplom uzyskał w 1927 r. Jednocześnie od 1918 r. pracował w warszawskim Teatrze Wielkim jako chórzysta, kierował też muzyką zakulisową i przyoperowym chórem dziecięcym, od 1926 r. pełnił funkcje suflera i asystenta chórmistrza. Początkowo śpiewał barytonem, w tenorowej partii Jontka w Halce Moniuszki wystąpił po raz pierwszy na macierzystej scenie Warszawy 31 stycznia 1931 r., po czym odtwarzał tu większe i drobniejsze role tenorowe, jak Pang (Turandot Pucciniego, 1932), Neron (Quo vadis Nouguèsa, 1933), Wiórek (Popieliny Kondrackiego, 1934), i in.; w 1936 r. wykonywał partię Szujskiego (Borys Godunow Musorgskiego) obok występującego w roli tytułowej Fiodora Szalapina, a później Kazimierza w Hrabinie Moniuszki (1938).
W repertuarze koncertowym zyskał renomę jako wykonawca sola tenorowego w Harnasiach Szymanowskiego (1931–1933). W lutym i marcu 1938 r. uczestniczył w okupacyjnym strajku pracowników Teatru Wielkiego. Nieustannie pracował nad pogłębianiem umiejętności wokalnych. Liczne partie z wielkiego repertuaru tenorowego śpiewał w Katowicach, Poznaniu, Lwowie, i za granicą, m.in. w Rydze; otrzymywał coraz lepsze recenzje. We wrześniu 1939 r. bronił Warszawy, służąc w kompanii ochrony linii kolejowych. Podczas okupacji był solistą niemieckiego Theater der Stadt Warschau (1940–1944), czym pokrywał działalność w ruchu oporu, będąc członkiem ZWZ i AK, i PAZ. Walczył w Powstaniu Warszawskim (pseudonim „Kemlicz”), pod koniec przydzielono go do sztabu, powierzając kierownictwo działu kulturalno-oświatowego. Wzięty do niewoli, w 1944 r. uciekł z transportu jenieckiego do Krakowa, gdzie prowadził sklep z instrumentami muzycznymi.
W 1945 r. wrócił do Warszawy i współorganizował Scenę Muzyczno-Operową MTD; wziął udział w przedstawieniu Pajaców Leoncavalla i Verbum nobile Moniuszki, które 4 grudnia 1945 r. zainaugurowało powojenną działalność Opery Warszawskiej – przygotował chóry i wykonał dwie partie: Cania i... barytonową (przetransponowaną dla niego tercję wyżej) Stacha. Został zweryfikowany w 1946 r. Dwukrotnie, w 1945 i 1947 r., aresztowało go UB, a jego niejednoznaczna działalność okupacyjna długo przysparzała mu kłopotów. Podejmował różne zajęcia: chórmistrza, redaktora, instruktora muzycznego, nauczyciela w rozmaitych instytucjach. Borykał się z problemami materialnymi i za namową dyrektora Waleriana Bierdiajewa z dniem 1 grudnia 1954 r. podjął pracę suflera w Operze Warszawskiej. Był (według określenia dyrektora Bohdana Wodiczki w aktach osobowych Wejsisa) suflerem „o wyjątkowych kwalifikacjach”, z niewielką przerwą w 1974 r., do końca życia. W 1960 r. podjął dodatkową pracę w ognisku muzycznym Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej znęcony obietnicą mieszkania (żył wraz z rodziną w złych warunkach). Zdarzało mu się sporadycznie nie przyjść na próbę, raz wyszedł z przedstawienia. Ale żył Operą i był jej żywą legendą. 9 listopada 1970 r. obchodził w Teatrze Wielkim jubileusz 70-lecia urodzin i 50-lecia pracy artystycznej. W 1971 r. zagrał teatralną rolę Suflera w przedstawieniu Livietta i Tracollo Pergolesiego (Scena Kameralna im. E. Młynarskiego), pokazanym dwukrotnie w ramach występów warszawskiego Teatru Wielkiego na XV Berliner Festtage w Berlinie (NRD) w Apollo-Saal i transmitowanym przez Telewizję Berlińską.
Za: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego, t. III (w druku)
Inscenizacje (55)
- sufler, Il maestro di cappella, 06.02.1971
- sufler, Livietta i Tracollo, 06.02.1971
- sufler, Elektra, 18.02.1971
- sufler, Koronacja Poppei, 16.07.1971
- sufler, Straszny dwór, 20.06.1963
- sufler, Król Edyp, 11.12.1965
- sufler, Eugeniusz Oniegin, 16.11.1967
- sufler, Madame Butterfly, 19.07.1968
- sufler, Wesele Figara, 21.03.1970
- kierownik chóru (chórmistrz), Verbum Nobile, 04.12.1945
- sufler, Traviata, 28.03.1952
- sufler, Czterech gburów, 30.12.1954
- sufler, Cyrulik sewilski, 27.02.1957
- sufler, Hrabina, 28.05.1960
- sufler, Więzień, 16.02.1963
- sufler, Persefona, 10.01.1962
- sufler, Kawaler srebrnej róży, 30.12.1962
- sufler, Traviata, 21.10.1973
- sufler, Tannhäuser, 17.02.1974
- sufler, Halka, 26.10.1975
- sufler, Rigoletto, 18.12.1977
- sufler, Dama pikowa, 02.03.1980
- sufler, W małym dworku, 28.05.1983
- sufler, La verita in cimento, 21.02.1981
- sufler, Inge Bartsch, 11.12.1982
- sufler, Amadigi di Gaula, 21.02.1983
- sufler, Mały kominiarczyk, 12.06.1983
- sufler, Sonata Belzebuba, 11.02.1984
- sufler, Cyrulik sewilski, 10.11.1976
- sufler, Konsul, 19.01.1973
- sufler, Bunt żaków, 14.05.1967
- sufler, Odprawa posłów greckich, 04.03.1972
- sufler, Salome, 07.07.1961
- sufler, Łucja z Lammermooru, 05.03.1972
- kierownik chóru (chórmistrz), Pajace, 10.12.1945
- sufler, Faust, 28.07.1956
- sufler, Król Edyp, 05.04.1962
- sufler, Katarzyna Izmajłowa, 26.09.1976
- sufler, Muzyka prym wiedzie, słowo sekunduje, 14.11.1976
- sufler, Judith, 06.05.1962
- sufler, Edyp, 28.05.1978
- sufler, Białowłosa, 25.11.1962
- sufler, Zamek Sinobrodego, 29.03.1963
- sufler, Awantura w Recco, 01.07.1979
- sufler, Lohengrin, 13.03.1956
- sufler, Król Roger, 23.11.1965
- sufler, Narciso, 22.10.1978
- sufler, Kukiełki mistrza Piotra, 14.11.1976
- sufler, Trubadur, 31.01.1959
- sufler, Jutro, 18.09.1966
- sufler, Infigenia na Taurydzie, 28.02.1962
- sufler, Borys Godunow, 30.12.1972
- sufler, Hrabina, 18.09.1969
- sufler, Faust z Nocą Walpurgii, 06.04.1966
- sufler, Straszny dwór, 25.06.1972
Wystawienia (32)
- 04.12.1945, Miejskie Teatry Dramatycze, Scena Muzyczno-Operowa, Verbum Nobile
- 04.12.1945, Miejskie Teatry Dramatyczne, Scena Muzyczno-Operowa, Pajace
- 20.01.1946, Miejskie Teatry Dramatyczne, Scena Muzyczno-Operowa, Pajace
- 06.02.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 13.02.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 27.02.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 27.03.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 17.04.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 23.05.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 12.06.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 26.06.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 02.07.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 11.09.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 16.10.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 17.10.1971, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 05.03.1972, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 08.04.1972, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 30.09.1972, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 01.10.1972, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 28.10.1972, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 16.12.1972, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 01.04.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 23.06.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 10.10.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 11.10.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 30.11.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 01.12.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 02.12.1973, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 25.11.1974, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 26.11.1974, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 27.11.1974, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo
- 23.06.1975, Teatr Wielki w Warszawie, Livietta i Tracollo